Κραυγή αφύπνισης αλλά και ένα μήνυμα ελπίδας για τα όσα διαδραματίζονται στον κόσμο το τελευταίο διάστημα από τον μητροπολίτη Φαναρίου και διευθυντή της Αποστολικής Διακονίας της Ελλαδικής Εκκλησίας κ. Αγαθάγγελο .
Με επιστολή του προς το ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ και τον διευθυντή του κ. Γιώργο Θεοχάρη ο Ιεράρχης απαντά σε φλέγοντα ζητήματα που απασχολούν πιστούς, κληρικούς αλλά και πολιτικούς .
Αναλυτικά η επιστολή του :
Ἐπιστολή Μητροπολίτου Φαναρίου Ἀγαθαγγέλου,
Γενικοῦ Διευθυντοῦ Ἀποστολικῆς Διακονίας
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, πρός τό «Βῆμα Ὀρθοδοξίας»
Ἀγαπητέ μου ἀδελφέ Γεώργιε, Χριστός ἀνέστη!
Πολύς θόρυβος καί ταραχή ἔγινε καί γίνεται μέ ἀφορμή τήν πανδημία, κι ἄς εἴμαστε ἀκόμη στό προλογικό της ἐπίπε-δο. Πολλά γράφονται, περισσότερα λέγονται, διάφορα διακη-ρύσσονται, δυστυχῶς, μέ τό χρῶμα τῆς κοινωνικῆς ἀλλά καί τῆς θρησκευτικῆς καυχησιολογίας. Σέ εὐχαριστῶ ἀπό τήν καρ-διά μου γιά τήν προσωπική ἐπικοινωνία καί τήν τιμή νά συζη-τήσουμε γιά λίγο τά συμβαίνοντα κατά τήν περίοδο αὐτή καί νά φιλοξενήσεις στό «Βῆμα Ὀρθοδοξίας» τίς ταπεινές μου ἀπό-ψεις.
Σέ συνέχεια αὐτῆς τῆς ἐπικοινωνίας μας θά ἤθελα νά μοιρασθῶ κάποιες σκέψεις μέ τούς ἀναγνῶστες σου, ἀδελφούς κληρικούς, μοναχούς καί μοναχές, ἁπλό καί πιστό κόσμο, ἀλλά καί κάθε καλοπροαίρετο ἄνθρωπο πού ἀγωνίζεται νά ἀληθεύει ἐν ἀγάπῃ.
Ὁ Χριστός προσκαλεῖ ἐλεύθερα τόν κάθε ἄνθρωπο στήν Ἐκκλησία, στή βιωματική ἐμπειρία τῆς πασχάλιας χαρᾶς καί τῆς πρόγευσης τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. «Ὅστις θέλει… ἀκολου-θείτω μοι». Ἡ Ἐκκλησία δέν ἔχει, λοιπόν, νά πείσει κανέναν.
Ὅπως σοῦ ἀνέφερα, ἄλλο πρᾶγμα τό εὐρύ κοινό, ἄλλο πρᾶγμα τό νά εἶσαι μέλος τῆς Ἐκκλησίας, ἄλλο πρᾶγμα ὀπαδός, ἄλλο πρᾶγμα Σῶμα Χριστοῦ. Ἐάν πιστεύεις, προσέρχεσαι ἐν ἐλευθε-ρίᾳ καί ἀγάπῃ, για να ζήσεις τό μυστήριο τῆς πίστης καί τῆς κοινωνίας μέ τόν Θεό. Ἡ σχέση μέ τόν Θεό ἀφορᾶ ὀντολογικά τον ἄνθρωπο. Εἶναι μιά κίνηση ἐμπιστοσύνης, ἐναπόθεσης τῶν ἐλπίδων καί τῆς δίψας μας γιά ζωή στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Αὐτός πού μᾶς χαρίζει ἐδῶ καί τώρα τόσον πλοῦτο ζωῆς, παρά τίς δικές μας ψυχοσωματικές ἀντιστάσεις στήν πραγματοποίη-ση τῆς ζωῆς (τῆς ὄντως ζωῆς πού εἶναι ἀγαπητική αὐθυπέρβα-ση καί κοινωνία). Αὐτός μᾶς ἔχει ὑποσχεθεῖ καί τό πλήρωμα τῆς ζωῆς, τήν ἄμεση υἱοθεσία, τήν πρόσωπο-μέ-πρόσωπο σχέ-ση μαζί Του, ὅταν σβήσουν στό χῶμα καί οἱ ἔσχατες ἀντιστά-σεις τῆς ἀνταρσίας μας.
Ὅλα αὐτά πού τίθενται γιά ἐπικοινωνιακή κατανάλωση γιά τό ἐάν ὁ ἰός μεταδίδεται ἀπό τόν τρόπο τῆς Θείας Μεταλή-ψεως καί γιά τόν τρόπο ἀλλαγῆς τῆς μεταδόσεως τῆς Θείας Κοινωνίας εἶναι ψευτοδιλήμματα καί ἐμεῖς κάνουμε τό τραγι-κό λάθος νά ὑποκύπτουμε σέ τέτοιους εἴδους συζητήσεις ὑποτάσσοντας τόν Θεό στήν λογική τοῦ δημιουργήματος. Αὐτό ὅμως ἀποτελεῖ τήν οὐσία ὅλων τῶν αἱρέσεων.
Γιά νά εἰσέλθω στό θέμα μου, θά ἀναφέρω στήν ἀγάπη ὅλων, δύο βιβλικά παραδείγματα τῆς σχέσης τοῦ Θεοῦ μέ τόν κόσμο.
1.Ὅταν οἱ Ἰουδαῖοι εἰρωνεύονταν τόν Χριστό λέγοντάς Του «ἐάν εἶσαι Υἱός τοῦ Θεοῦ, κατέβα τώρα ἀπό τόν σταυρό καί ἐμεῖς θά πιστέψουμε σέ Σένα», ὁ Κύριος σιώπησε καί τούς συγχώρεσε. Δέν ὑπέκυψε στόν μεγάλο αὐτό πειρασμό τῆς ἐξουσίας νά ἀπα-ντήσει, γιά νά δείξει τή δύναμή Του, ἐπειδή ἀγαποῦσε τό πλά-σμα Του. Ὅμως ἀναστήθηκε καί ἄνοιξε τίς πῦλες τοῦ Παραδεί-σου, ἐνίκησε τόν θάνατο καί ἐχάρισε στόν ἄνθρωπο τήν αἰώνια ζωή.
2. Στό παράπονο τῶν δικαίων ἀνθρώπων- «ἐξεγέρθητι, Κύριε, ἵνα τί ὑπνοῖς»;- (Ψαλμ. 42ος), ὁ Χριστός δίδει τή δική Του ἀπάντη-ση: «ὁ ἀδικῶν ἀδικησάτω ἔτι, καί ὁ ρυπαρὸς ρυπαρευθήτω ἔτι, καί ὁ δίκαιος δικαιοσύνην ποιησάτω ἔτι, καί ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι. Ἰδοὺ ἔρχομαι ταχύ!» (Ἀποκ. 22, 11-12).
Οἱ πληγές πού θά ἀφήσει πίσω της αὐτή ἡ δοκιμασία (ἡ ὁποία μόλις ἄρχισε) θά συνεχίσουν, ἐπειδή ὑπάρχει ἡ δύ-ναμη τῆς μνήμης, νά προκαλοῦν τήν αὐθεντικότητα καί τή συνείδηση ὅλων μας, μά ὅλων μας, ἀλλά ἰδιαίτερα τῶν ἡγε-τῶν τοῦ κόσμου πού θά κληθοῦν νά ἀναμετρηθοῦν μέ τήν εὐθύνη καί τήν ἀλήθεια τους μέ μέτρο καί κριτήριο τόν σταυρό τῆς δοκιμασίας καί τοῦ πόνου τῶν λαῶν τῆς γῆς. Στό σημεῖο αὐτό ἡ κρίση θά εἶναι ἀμείλικτη! Γιατί ζυγός τῆς δικαιοσύνης εἶναι ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ.
Μόνο πού γιά νά νοιώσεις ἔτσι καλεῖσαι (ὄχι πρέπει) νά εἶσαι εὐχαριστιακός ἄνθρωπος. Οἱ ἐξουσίες τοῦ κόσμου τούτου στεροῦνται εὐχαριστιακοῦ ἤθους. Πῶς νά προσεγγίσουν τήν ἀ-λήθεια ὅτι ὁ κόσμος προσφέρεται στόν Θεό καί καθίσται τοῦ Θεοῦ; «Τά Σά ἐκ τῶν Σῶν Σοί προσφέρομεν…». « Ὁ Λόγος σάρξ ἐγένετο καί ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν». Ὁ ἄρτος καί ὁ οἶνος πού προ-σφέρουμε στόν Θεό συνοψίζουν καί περιλαμβάνουν ὅλη τήν ζωή μας καί ὅλο τόν κόσμο μας. Ἀλλά καί ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖ-ος ἐν μετανοίᾳ μετέχει τῆς Εὐχαριστίας καθίσταται καθολικός ἄνθρωπος, δηλαδή ἄνθρωπος πού ὑπερβαίνει τήν διάσπαση καί τήν μερικότητα διά τῆς μετοχῆς του στήν καθολική Ἀλή-θεια καί Ζωή.
Αὐτή ἀκριβῶς ἡ πίστη καλλιεργεῖ καί τίς δικές μου προσ-δοκίες. Θά περίμενα ὡς πολίτης (εἶναι πολύ ὑψηλός ὁ τίτλος «πολίτης»), ἀλλά καί ὡς ἁπλοῦς ἐπίσκοπος, ὅλες οἱ χριστια-νικές ἡγεσίες τοῦ κόσμου, ὅλοι οἱ πνευματικοί ἄνθρωποι, οἱ ἀκαδημαϊκοί, οἱ ποιητές, οἱ ἱστορικοί, οἱ διανοούμενοι, νά ὑψώσουμε ὡς διαμαρτυρία τή φωνή τῆς ἐπανάστασης τῆς εἰρηνικῆς μαρτυρίας τῆς συνειδήσεώς μας γι’ αὐτούς πού κυβερνοῦν τόν κόσμο καί ἀντιμετωπίζουν τόν ἄνθρωπο ὡς βαδίζον δεῖγμα καί τόν θυσιάζουν στό βωμό τῶν οἰκονομι-κῶν συμφερόντων, πού ἄλλαξαν τή δόξα τοῦ ἄφθαρτου Θε-οῦ μέ τά ποικίλα εἴδωλα τῆς φαντασίας καί τῆς βουλήσεως τους, πού δέν συγκινοῦνται ἀπό τόν θάνατο ἑκατοντάδων χιλιάδων συνανθρώπων μας, πού νοιάζονται μέ περισσή ἀναίδεια καί αὐθάδεια, μέ ἑωσφορικό ἐγωϊσμό καί δαιμο-νική ἀλαζονεία, γιά μιά πρόσκαιρη ἐξουσία καί ὄχι μέ ἀλή-θεια, μέ ἀγάπη, μέ δικαιοσύνη, μέ εὐαισθησία, μέ τρυφερό-τητα, μέ δέος, μέ εὐθύνη γιά τόν ἄνθρωπο.
Ἀφῆστε, λοιπόν, κύριοι, τά ψευτοδιλήμματα περί τῆς Θεί-ας Εὐχαριστίας. Ἀφῆστε μας! Μήν προκαλεῖτε τή νοημοσύνη τοῦ λαοῦ μας! Δέν σᾶς προβλημάτισε ὅλα αὐτά τά χρόνια καί δέν σᾶς προβληματίζει ὅτι καί σήμερα ἡ νοοτροπία καί ὁ λόγος πού ἀρθρώνουν διάφοροι πολιτικοί ἄνδρες τῆς Δεξιᾶς καί τῆς Νεοαριστερᾶς εἶναι διαποτισμένα ἀπό τήν προτεσταντική δυτι-κή νοοτροπία; Ἀκόμη καί ἡ διαλεκτική τῆς Εὐρώπης κατά τήν οἰκονομική κρίση τῆς παρελθούσης δεκαετίας, πού ρούφηξε τό αἷμα καί τόν ἱδρῶτα αὐτοῦ τοῦ λαοῦ, ἦταν στήν πλειοψηφία της μία λογική τῆς καλβινιστικῆς ἠθικῆς. Δέν ἔχετε νά ἀντιπαρα-τεθεῖτε μέ τούς δεσποτάδες και τούς παπάδες.
Εἶναι πιά ξεπε-ρασμένη καί στεῖρα αὐτή ἡ ἀντίληψη. Καί ἐπειδή ἀρθρώνετε δημόσια λόγο καί ἔχετε εὐθύνη ἔναντι αὐτοῦ τοῦ λαοῦ, ἔναντι ὅλων, ὅ,τι καί νά πιστεύει ὁ καθένας, θά σᾶς θυμίσω τόν σοφό μῦθο τοῦ Αἰσώπου: «Πόλεμος παρῆν ἐσχάτῳ κλήρῳ· Ὕβριν δὲ μόνην κατέλαβεν· ταύτης περισσῶς ἐρασθεὶς ἔγημεν. Ἐπακο-λουθεῖ δὲ αὐτῇ πανταχοῦ βαδιζούσῃ. Ὅτι ἔνθα ἂν προέλθῃ ὕβρις ἢ ἐν πόλει ἢ ἐν ἔθνεσι, πόλεμος καὶ μάχαι εὐθὺς μετ᾿ αὐ-τὴν ἀκολουθεῖ». Ὁ μῦθος αὐτός λέει ὅτι μέ κλῆρο ἀπέκτησε ὁ κάθε θεός τή σύζυγό του, καί τελευταῖος ἔμεινε ὁ θεός Πόλεμος. Αὐτός πῆρε γιά σύζυγό του τήν τελευταία θεά πού εἶχε ἀπομεί-νει: τήν Ὕβρη. Καί τήν ἀγαπᾶ πάρα πολύ. Ὅπου βρίσκεται ἡ Ὕβρις, ἐκεῖ ἔρχεται ἀπο πίσω καί ὁ Πόλεμος. Καί ἔτσι, σέ ὅποια πόλη (κράτος) ἐκδηλώνεται μεγάλη ὕβρις, ἐκεῖ ἀκολουθεῖ καί πόλεμος.
Ἔχετε νά παλαίψετε, μαζί καί μέ μᾶς, γιά πιό οὐσιαστικά ζητή-ματα, θέματα καί προβλήματα αὐτοῦ τοῦ λαοῦ. Στήν οὐσία ἀντιπαρατίθεσθε μέ τήν ἰδεοληψία σας καί ὑπερασπίζεσθε τήν ἐξουσία τοῦ ἑαυτοῦ σας στερούμενοι σεβασμοῦ καί διακρίσεως. Ἀσφαλῶς καί βεβαίως ἔχετε τό δικαίωμα νά διατυπώνετε τίς ἀπόψεις σας. Αὐτό πού προκαλεῖ εἶναι ἡ ἐπιθετικότητα καί ἡ ἀπαξίωση πού ἐγγίζει τά ὅρια τοῦ χλευασμοῦ. Καί αὐτό τουλά-χιστον ἡ δημοκρατική εὐαισθησία, ἀλλά καί ἡ στοιχειώδης παι-δεία, ἀγωγή καί εὐγένεια, δέν τό ἐπιτρέπουν. Προσωπικά σᾶς σέβομαι. Σέβομαι τήν ἄποψή σας.
Καί αὐτός ὁ σεβασμός μέ κά-νει νά συνειδητοποιῶ τή δική μας εὐθύνη, γιά νά ἀρθρώσουμε ἕναν λόγο πού νά ἔχει λίγο ἴσκιο, ἕναν λόγο πού μπορεῖ νά προκαλέσει σέ κάθε καλοπροαίρετο ἄνθρωπο ἕναν βαθύ προ-βληματισμό.
Σᾶς καλῶ καί σᾶς παρακαλῶ νά προσέλθετε, νά δώ-σουμε ὅλοι μαζί τά χέρια γιά ἕναν κοινό σκοπό καί φωτεινό ἀγώνα: Νά ὑψώσουμε τή φωνή τῆς ἐπανάστασης τῆς εἰρη-νικῆς μαρτυρίας τῆς συνειδήσεώς μας, γιά νά διαφυλάξου-με τόν ἄνθρωπο, τήν ἐλευθερία του, τήν ἀκεραιότητά του, τήν ἀξιοπρέπειά του, τή ζωή του, τά ὄνειρά του, τίς ἐλπίδες του.
Ἄς μή λησμονᾶμε ὅλοι ὅτι τό σκοτάδι, ἡ ἁμαρτία, τό ψεῦδος, ἡ ὕβρη, δέν προσβάλλουν τόν Θεό! Δέν σκιάζουν τή δόξα Του! Προσέβαλαν πάντοτε τόν ἄνθρωπο.
Μέ ἀναστάσιμες εὐχές καί ἀγάπη
+ Ὁ Φαναρίου Ἀγαθάγγελος
