ΠΟΥΤΙΝ: Η Ρωσία, αν και δεν αποδέχθηκε επίσημα το αμερικανικό και ουκρανικό σχέδιο εκεχειρίας, βρίσκεται πλέον σε ισχυρή διαπραγματευτική θέση και δεν θα αφήσει αυτή την ευκαιρία ανεκμετάλλευτη.
Του Γιάννη Παπανικολάου
Οι πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ και η στάση του Ντόναλντ Τραμπ έχουν δώσει στη Μόσχα ένα σημαντικό πλεονέκτημα, το οποίο ο Βλαντιμίρ Πούτιν γνωρίζει πώς να αξιοποιήσει.
Το Διπλωματικό Δώρο του Τραμπ στη Μόσχα
Από την αρχή της προεδρίας του, ο Τραμπ χειρίστηκε με ιδιαίτερο τρόπο τη σχέση του με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, υπονομεύοντας τη στήριξη των ΗΠΑ προς το Κίεβο. Οι καθυστερήσεις στην αποδέσμευση στρατιωτικής βοήθειας και οι δηλώσεις περί «αναποτελεσματικής ουκρανικής ηγεσίας» έδωσαν στη Ρωσία το περιθώριο να επανέλθει στο διπλωματικό παιχνίδι, αξιοποιώντας και το στρατιωτικό της εκτόπισμα.
Ο τρόπος που ο Τραμπ «έσυρε» την Ουκρανία προς μια εκεχειρία που υπό άλλες συνθήκες δεν θα υπήρχε στο τραπέζι, ενίσχυσε τη διαπραγματευτική θέση του Πούτιν. Η Ρωσία, που για μεγάλο διάστημα ήταν απομονωμένη, απέκτησε και πάλι φωνή στους διεθνείς θεσμούς, ενώ οι αμερικανικές κυρώσεις δεν ακολούθησαν την ένταση του παρελθόντος.
Το «Όχι» που Δεν Είναι Ακριβώς «Όχι»
Η απάντηση του Πούτιν στο αμερικανικό σχέδιο ήταν μια χαρακτηριστική διπλωματική κίνηση: απέφυγε την πλήρη απόρριψη, αφήνοντας παράλληλα ανοιχτή την πόρτα για νέες διαπραγματεύσεις. Η στρατηγική αυτή έχει επαναληφθεί στο παρελθόν, όπως στις συνομιλίες της Κωνσταντινούπολης το 2022, όπου η Ρωσία είχε θέσει σχεδόν τους ίδιους όρους που προβάλλει και σήμερα.
Ο Πούτιν γνωρίζει ότι η Ουκρανία δεν θα δεχθεί εύκολα τις απαιτήσεις της Μόσχας, όπως την αναγνώριση των κατεχόμενων εδαφών ως ρωσικών ή τη δέσμευση ότι το Κίεβο δεν θα ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, η Ρωσία έχει τον χρόνο με το μέρος της: οι στρατιωτικές εξελίξεις στα ανατολικά μέτωπα δείχνουν ότι οι ρωσικές δυνάμεις κερδίζουν έδαφος, ενώ η δυτική βοήθεια προς την Ουκρανία έχει αρχίσει να μειώνεται.
Οι Επόμενες Κινήσεις των ΗΠΑ
Η Ουάσιγκτον έχει περιορισμένες επιλογές. Η επιβολή νέων οικονομικών κυρώσεων, ιδίως στους ενεργειακούς πόρους της Ρωσίας, θα μπορούσε να πιέσει τη Μόσχα, αλλά με κίνδυνο να πλήξει και τους συμμάχους της Δύσης που εξαρτώνται ενεργειακά από τη Gazprom.
Ένα άλλο σενάριο είναι η αύξηση της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Παρότι το Κογκρέσο έχει εγκρίνει νέα πακέτα εξοπλισμού, οι ΗΠΑ εμφανίζονται διστακτικές να στείλουν προηγμένα οπλικά συστήματα χωρίς ουσιαστικές δεσμεύσεις από το Κίεβο.
Την ίδια στιγμή, το ενδεχόμενο μιας απευθείας συνάντησης Τραμπ – Πούτιν εντός των επόμενων μηνών παραμένει ανοιχτό. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να αλλάξει τη δυναμική των διαπραγματεύσεων, προσφέροντας στη Ρωσία νέες ευκαιρίες να προωθήσει τα συμφέροντά της.
Το Διακύβευμα για την Ουκρανία
Η Ουκρανία βρίσκεται σε μια δύσκολη θέση: εάν αποδεχθεί τους ρωσικούς όρους, θα σημάνει την απώλεια σημαντικού μέρους των εδαφών της και την πολιτική ήττα της κυβέρνησης Ζελένσκι. Αν, όμως, απορρίψει κάθε συμβιβασμό, ρισκάρει να μείνει με μειωμένη στρατιωτική υποστήριξη, την ώρα που η Μόσχα συνεχίζει την προέλασή της.
Σε κάθε περίπτωση, η Ρωσία δεν φαίνεται διατεθειμένη να κάνει πίσω. Ο Πούτιν, σταθερός στη στρατηγική του, θα επιχειρήσει να κερδίσει όσο το δυνατόν περισσότερα πριν δώσει το παραμικρό ως αντάλλαγμα. Το ερώτημα είναι αν οι ΗΠΑ θα βρουν τον τρόπο να πιέσουν αποτελεσματικά τη Μόσχα, ή αν η Ουκρανία θα χρειαστεί να προσαρμοστεί σε μια νέα πραγματικότητα, που θα διαμορφωθεί όχι στο Κίεβο, αλλά στην Ουάσιγκτον και τη Μόσχα.