ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Η ανακοίνωση των νέων συντάξεων για το 2025 φέρνει στο προσκήνιο τις επιπτώσεις των διαχρονικών πολιτικών στις ζωές χιλιάδων ασφαλισμένων.
Του Γιάννη Παπανικολάου
News: Παρά τη μικρή αύξηση που προβλέπεται στις αποδοχές, η συνολική εικόνα παραμένει απογοητευτική για τους συνταξιούχους, καθώς τα μέτρα που λαμβάνονται δεν επαρκούν για να ανατρέψουν τις μακροχρόνιες ανισότητες στο ασφαλιστικό σύστημα.
Αυξήσεις μεν, αλλά ελάχιστες
Σύμφωνα με τα νέα δεδομένα, οι συντάξεις του 2025 θα είναι ελαφρώς μεγαλύτερες σε σχέση με το 2024, χάρη στην τιμαριθμοποίηση των αποδοχών που υπολογίζεται με βάση τον πληθωρισμό του 2024. Όμως, αυτή η αύξηση (2,7%) δύσκολα μπορεί να καλύψει την πραγματική άνοδο του κόστους ζωής.
Για παράδειγμα, ένας ασφαλισμένος με 39 χρόνια ασφάλισης και συντάξιμο μισθό 2.000 ευρώ, ο οποίος αποχώρησε το 2024, λαμβάνει σύνταξη 1.419 ευρώ. Το 2025, αν προσθέσει ένα έτος ασφάλισης και αυξήσει τον συντάξιμο μισθό του στα 2.050 ευρώ, θα πάρει σύνταξη 1.461 ευρώ, δηλαδή μόλις 42 ευρώ επιπλέον τον μήνα. Αυτή η αύξηση είναι ανεπαίσθητη μπροστά στις συνεχείς αυξήσεις τιμών στα βασικά αγαθά.
Ποιοι είναι οι κερδισμένοι;
Όσοι διαθέτουν υψηλούς συντάξιμους μισθούς και πολλά χρόνια ασφάλισης φαίνεται να επωφελούνται περισσότερο. Οι πίνακες δείχνουν πως οι ασφαλισμένοι με 40 χρόνια και συντάξιμο μισθό 2.360 ευρώ θα λαμβάνουν 1.617 ευρώ. Όμως, αυτή η «ευνοϊκή» αντιμετώπιση αφορά έναν περιορισμένο αριθμό εργαζομένων, ενώ οι περισσότεροι ασφαλισμένοι, ιδίως του ιδιωτικού τομέα, βλέπουν τις συντάξεις τους να υπολείπονται σημαντικά των αναγκών τους.
Δημόσιοι υπάλληλοι: Ένα άνισο πεδίο
Η ανάλυση για τους δημόσιους υπαλλήλους αποκαλύπτει τις διαφορές στις αποδοχές ανά εκπαιδευτική κατηγορία. Ενώ οι υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης (ΠΕ) με 40 έτη ασφάλισης λαμβάνουν σύνταξη 1.455 ευρώ, οι υπάλληλοι υποχρεωτικής εκπαίδευσης (ΥΕ) με τα ίδια έτη περιορίζονται στα 1.005 ευρώ. Αυτή η ανισότητα παραμένει αδικαιολόγητη, καθώς όλοι συνεισφέρουν στο ασφαλιστικό σύστημα, ανεξαρτήτως θέσης και τίτλου σπουδών.
Ακολουθεί η λίστα με τις αυξήσεις συντάξεων για το 2025:
- Αύξηση 2,4% στις κύριες συντάξεις:
- Εφαρμόζεται από τον Ιανουάριο του 2025, για όλους τους συνταξιούχους.
- Αναπροσαρμογή πληθωρισμού 2,7% για το 2024:
- Επηρεάζει τον υπολογισμό των συντάξεων το 2025, με αύξηση για όσους δικαιούνται.
- Αυξήσεις συντάξεων (μέσα από την αναπροσαρμογή):
- Από 12 έως 75 ευρώ, ανάλογα με το ύψος της σύνταξης και τα έτη ασφάλισης.
- Αύξηση 0,25% το 2026 (προβλεπόμενη):
- Διορθωτική αύξηση, αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις ανάπτυξης και πληθωρισμού.
- Συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά:
- Δεν αναμένεται άμεση αύξηση, καθώς η αύξηση απορροφάται από τη διαφορά.
- Αποκατάσταση αδικιών λόγω ΕΑΣ (Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων):
- Σχεδιάζεται για συντάξεις άνω των 1.434 ευρώ.
Αυτές οι αυξήσεις αφορούν τις κύριες συντάξεις και εξαρτώνται από διάφορους παράγοντες, όπως τα έτη ασφάλισης και το ύψος της σύνταξης.
Η μεγάλη παγίδα των μειωμένων συντάξεων
Ένας ακόμα παράγοντας που επιδεινώνει την κατάσταση είναι οι μειωμένες συντάξεις. Οι ασφαλισμένοι που αποχωρούν με λιγότερα από 40 έτη ασφάλισης ή χωρίς να συμπληρώσουν τα απαραίτητα όρια ηλικίας, τιμωρούνται με εξαιρετικά χαμηλές αποδοχές. Για παράδειγμα, συντάξιμος μισθός 1.700 ευρώ οδηγεί σε μειωμένη σύνταξη μόλις 657 ευρώ για 25 έτη ασφάλισης.
Οι αυτοαπασχολούμενοι και το «όνειρο» των 40 ετών
Η κατάσταση για τους αυτοαπασχολούμενους είναι ακόμη πιο προβληματική. Οι ασφαλισμένοι στα Ταμεία ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ που δεν συμπληρώνουν 40 έτη ασφάλισης μέχρι την ηλικία των 62 ετών αναγκάζονται να συνεχίσουν την εργασία τους ή να καταφύγουν στην εξαγορά πλασματικών ετών. Όμως, η εξαγορά αποτελεί πρόσθετο οικονομικό βάρος, το οποίο πολλοί δεν μπορούν να αντέξουν.
Αναβολές και διαρκής αβεβαιότητα
Η αναβολή της εφαρμογής του νέου συστήματος αναπροσαρμογής των συντάξιμων αποδοχών με βάση τον δείκτη αύξησης μισθών για το 2026 υπογραμμίζει τη χρόνια αναβλητικότητα των κυβερνήσεων στη λήψη ουσιαστικών μέτρων. Το σύστημα παραμένει γερασμένο και αναποτελεσματικό, ενώ οι υποσχέσεις για «δίκαιες» συντάξεις μένουν κενό γράμμα.
Ο επίλογος μιας χαμένης γενιάς συνταξιούχων
Οι νέες συντάξεις του 2025 δεν αποτελούν λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι συνταξιούχοι. Αντιθέτως, αναδεικνύουν τις διαχρονικές παθογένειες του ασφαλιστικού συστήματος: έλλειψη δικαιοσύνης, ανεπαρκείς αυξήσεις και αδυναμία προσαρμογής στις σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες.
Είναι καιρός να υπάρξει ουσιαστική μεταρρύθμιση που θα διασφαλίζει αξιοπρεπείς συντάξεις για όλους τους ασφαλισμένους, ανεξαρτήτως του εισοδήματος και των χρόνων ασφάλισης. Οι κυβερνήσεις πρέπει να επενδύσουν σε ένα σύστημα βιώσιμο, που θα στηρίζεται στη δίκαιη κατανομή των πόρων και στην προστασία των αδυνάτων.
Χωρίς ριζικές αλλαγές, οι συντάξεις θα παραμείνουν «ψίχουλα», αδικώντας τους εργαζόμενους που στήριξαν το ασφαλιστικό σύστημα για δεκαετίες.
