Για το ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ – Υπό του Γέροντος Μαξίμου Ιβηρίτου
ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΜΑΞΙΜΟΣ Ο ΙΒΗΡΙΤΗΣ – Τα δαφνοστεφή μαρτυρικά Καλάβρυτα της μεγάλης χερσονήσου του Πέλοπος ή της χώρας του Μωρέως κατά την κοινήν έκφρασιν, τα οποία αποτελούν το άνθος της ιστορίας διά τον σύμπαντα Ελληνισμόν, καθότι εκεί ήναψε το πρώτον η φλοξ της Ελευθερίας και κατά κοινήν ομολογίαν πρώτα ταύτα εμεγαλούργησαν διά της Αγίας Λαύρας και του Μεγάλου Σπηλαίου εις τον νικηφόρον Ιερόν Αγώνα του 1821 με τον Εθνεγέρτην Αρχιεπίσκοπον-Μητροπολίτην Παλαιών Πατρών Γερμανόν, η χάρις του Θεού τα εστόλισε μεταξύ των άλλων και με πλείστα άλλα παλαίφατα Ιερά Μοναστήρια, φωλιασμένα εις τας υπωρείας, τας κλιτύς και τας παρυφάς των χιονοστεφών μυθικών Ερυμανθίων και Αροανίων Αχαικών ορέων.
Εν των Μοναστηρίων τούτων είναι και η παλαίφατος Ιερά Μονή των Αγίων Θεοδώρων, ήτις είναι εκτισμένη επί τριγωνικού βουνού (υψ. 1.057 μ.) εις την δυτικήν πλαγιάν του Ζεμπίου όρους, παραφυάδος της υψηλοτέρας βουνοσειράς του Ταρτάρου προς τα ανατολικά. Αύτη αφίσταται μόλις 30 ́ άνωθεν του χωρίου της Αναστασόβης ή Αναστάσεως Αροανίας Καλαβρύτων, εκ της οποίας κατήγετο και η μακαρίτισσα ημών μήτηρ Αθηνά Χρ. Νικολοπούλου, το Γένος Νικολάου Καλατζή (1910-21.3.1997), ήτις είχε δύο στενούς συγγενείς εις την ανωτέρω Μονήν εκ της μητρός της Αγγελικής Ζαμπαρά: τους αοιδίμους Ιερομονάχους Γρηγόριον και Ακάκιον Αγιοθεοδωρίτας.
Η ίδρυσις της Μονής τοποθετείται περί το 1724. Υπάρχει όμως και η άποψις, ότι η ιστορία της άρχεται μεταξύ των ετών 1000-1100, ή από των αρχών του 12ου αι., επί αυτοκράτορος Εμμανουήλ Κομνηνού. Αύτη είχε μεγάλην ακτινοβολίαν και προσφοράν προς την Πατρίδα επί Τουρκοκρατίας.
Το Καθολικόν αυτής τιμάται εις τους Αγίους Θεοδώρους, Τήρωνα και Στρατηλάτην, και κοσμείται με την ασημοστόλιστον Θαυματουργόν Εικόνα των Αγίων, έργον του 1769. Η αγιογράφησις του Καθολικού της εγένετο μεταξύ τωνετών 1743-1746 υπό του εξ Ιωαννίνων ιερέως Κωνσταντίνου.
Εις τον αύλειον αυτής χώρον ευρίσκεται το Παρεκκλήσιον του Τιμίου Προδρόμου, το οποίον κατάτα έτη της δουλείας εχρησιμοποιήθη ως «Κρυφό Σχολειό». Η σημερινή Ιερά Μονή είναι γυναικεία, στελεχωθείσα υπό μοναζουσών την 12 Ιουνίου 2012.
Το Μοναστήριον πανηγυρίζει το Α ́Σάββατον της Αγίας και ΜεγάληςΤεσσαρακοστής (= Θαύμα των Κολλύβων του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος) καιτην 8 Ιουνίου (= Μνήμη της Ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου Θεοδώρου του Στρατηλάτου).
Εις τους Αγίους Θεοδώρους φέρεται κατά την τοπικήν παράδοσιν, ότι εβαπτίσθη ο Γέρος του Μωριά Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, λαβών εκεί το ομώνυμον αυτού όνομα.
Με την Ιεράν Μονήν σχέσεις διετήρει και ο υιός του Ιωάννης Κολοκοτρώνης, ο επικαλούμενος Γενναίος, όστις κατά την περίοδον του Αγώνος είχε τα «γεννήματα» αυτού εις το «μαγαζί» των Αγίων Θεοδώρων, ένθα το Μετόχιον του Μοναστηρίου εις την περιοχήν της Σέλιτσας, κειμένης μεταξύ Λειβαρτζίου και Καμενιάνων
Καλαβρύτων εις την κοιλάδα του Αροανίου ή Ελουκού ποταμού.
Με την παλαίφατον Ιεράν Μονήν των Αγίων Θεοδώρων συνδέονται και δύο μεγάλοι γνωστοί μας Άγιοι: α) ο Όσιος Χριστοφόρος Παπουλάκος εξ Αρμπούνων Καλαβρύτων († 18 Ιανουαρίου 1861), συμφώνως με τας υπαρχούσας ενθυμήσεις εις τον Μοναστηριακόν Κώδικα <Δεφτέρι>, και β) ο Όσιος Παίσιος ο Αγιορείτης († 12
Ιουλίου 1994), ασκηθείς περί εν έτος εν αυτή περί τα μέσα της 10ετίας του 1950, ηγουμενεύοντος του εκ Σαββανών ή Καλλιφωνίου Καλαβρύτων Ιερομονάχου Παρθενίου Μαντά (†1973).
Εις τον ρηθέντα Κώδικα της ανωτέρω Ιεράς Μονής, αποκαλούμενον <Δεφτέρι>, αναγράφονται πρόσωπα και γεγονότα, συμβάντα προ τριακοσίων (300) περίπου ετών από της σήμερον, αρχόμενα από του έτους 1721 και λήγοντα μέχρι του 1850.
Ο Κώδιξ ούτος είναι λίαν πολύτιμος διά την ιστορίαν των Καλαβρύτων και των πέριξ περιοχών, διότι εις αυτόν γίνεται μνεία πολλών χωρίων, διαφόρων νομών και πλείστων προσώπων και οικογενειών.
Ακριβέστερον, εις τούτον αναγράφονται δωρεαί εκατόν τριάκοντα (130) ολοκλήρων ετών προς το Μοναστήριον των διαφόρων προσκυνητών, και αναφέρονται τριακόσιαι πεντήκοντα (350) και πλέον οικογένειαι εκ διαφόρων επαρχιών.
Αι πόλεις και κωμοπόλεις και τα μνημονευόμενα χωρία ανέρχονται εις εκατόν είκοσιν (120) τω αριθμώ. Γίνεται επίσης μνεία πολλών κληρικών, λαικών, στρατιωτικών προσώπων και αρκετών γεγονότων. Όμως, επειδή εγράφη υπό πολλών προσώπων, ως εκ τούτου δεν τηρεί χρονολογικήν σειράν.
Εις το <Δεφτέρι> γίνεται λόγος και διά τινας εκφωνήσεις ή μνημονεύσεις προσώπων καταγομένων από το χωρίον Άρμπουνα Καλαβρύτων (βλ. τα υπ’ αριθ. 29α, 32α, 54α φύλλα), της γενετείρας ενός μεγάλου αγωνιστού και ομολογητού ιεροκήρυκος κατά την περίοδον της Οθωνικής περιόδου εις την Πατρίδα μας.
Πρόκειται διά τον εσχάτως Αγιοκαταταχθέντα υπό της Ελλαδικής Εκκλησίας Όσιον Χριστοφόρον
Παπουλάκον.
Σημειωτέον, ότι κατά την εποχήν του Οσίου εις την Βασιλικήν αυλήν ήσαν δύο και μόνον ετερόδοξοι ιερείς: ο εις Παπικός, ο δε άλλος Διαμαρτυρόμενος· της δε ημετέρας Ορθοδόξου Εκκλησίας, του Βασιλείου της Ελλάδος, δεν ήτο ουδείς εφημέριος εις τα ανάκτορα του Όθωνος Α ́.
Από το χωρίον, λοιπόν, Άρμπουνα κατήγετο ο περιβόητος ανά την Πελοπόννησον και αλλαχού Παπουλάκος ή Παπουλάκης, ο οποίος έφερε το ονοματεπώνυμον Χριστοφόρος Παναγιωτόπουλος. Εις τον ανωτέρω κώδικα καταγράφεται επίσης και μία επίσκεψις του ιδίου Οσίου εις την Ιεράν Μονήν των Αγίων Θεοδώρων.
Την ανάγνωσιν του χειρογράφου, πρώτος έκαμεν ο εκ Δεσινού ΑροανίαςΚαλαβρύτων ιστοριοδίφης Πρωθιερεύς Νικόλαος Παν. Παπαδόπουλος (1891- 1983), όστις ανεύρε και το όνομα του Οσίου Χριστοφόρου (βλ. Πρωθιερέως: Εφημερίς «Καλάβρυτα», 31 Αυγούστου 1932.- Κατακαημένου Μοριά σελίδες του
1821, Αθήναι 1974, σελ. 321 κ. ε.).
Ο ευσεβής Μοναχός, Όσιος Χριστοφόρος, δεν παρέλειψε κατά την επίσκεψίν του εις την Ιεράν Μονήν των Αγίων Θεοδώρων να εγγραφή εις το Δεφτέρι και να δηλώση μάλιστα και το χωρίον της γεννήσεώς του.
Ούτως, εις το φύλλον [44β] καταχωρούνται τα εξής: «1839. Σ/βρίου 16. Άρμπουνα. Έγραψεν ο Χριστόφορος Παναγιωτόπουλος, δύο εκφωνήσεις, Χριστοφόρου μοναχού, Μακαρίας μοναχής, και έδωσε γρόσια 50».
Είναι άγνωστον ποία ήτο η ως άνω Μακαρία μοναχή. Όμως ενδιαφέρον ενταύθα είναι το γεγονός, ότι μέχρι του 1839 ο Όσιος Χριστοφόρος δεν έφερε το όνομα «Παπουλάκης», και ότι διέμενε μέχρι του έτους εκείνου εις την επαρχίαν του.
Το κήρυγμα αυτού και η ανά την Πελοπόννησον περιοδεία του ήρχισεν προφανώς βραδύτερον, και η θρυλική του μορφή εις τα Καλαβρυτοχώρια και όλον τον Μωρέαν παραμένει αξέχαστος μέχρι σήμερον και θα παραμένη εσαεί.
Εις τας ευτελείς ημέρας μας, το πρότυπον ενός Παπουλάκου αναζητείται! Και τούτο, διά να ταράξη τα λιμνάζοντα ύδατα της συγχρόνου εποχής, όπου πλεονάζει η αδιαφορία και η απαξίωσις των υψίστων ιδανικών του Έθνους από των Κρατικών μας αρχών, αίτινες αρχαί και εξουσίαι από της Οθωνικής κυρίως περιόδου και εντεύθεν ήρχισαν να πολεμούν με αδικαιολόγητον πείσμα την Ορθόδοξον ημών Εκκλησίαν και το Έθνος των Ελλήνων, με στόχαστρον: την Θρησκείαν, την Πατρίδα, και την Οικογένειαν.
Να ταράξη τα λιμνάζονται ύδατα και αυτής της διοικούσης Εκκλησίας, της ακολουθούσης κατά περιστάσεις τα Φαρμακίδεια σοφίσματα και τον διφορούμενον χρησμόν της ιερείας του Απόλλωνος Πυθίας εις τους Δελφούς, με το γνωστόν «ήξεις αφήξεις …», τα οποία βλάπτουν καθ’ ολοκληρίαν την Εκκλησίαν του Χριστού.
Εις το σημερινόν γίγνεσθαι, ουδόλως εξαιρούνται τα εν Ελλάδι Μοναστηριακά κάστρα τα οποία ηγωνίσθησαν διά την διαφύλαξιν της αμωμήτου ημών Πίστεως και την Ελευθερίαν της Πατρίδος· ιδία ο περιώνυμος Άθως, όστις ανά τους αιώνας έδειξεν απαράμιλλα δείγματα γραφής, αλλά νυν κινδυνεύει να καταστή αφωνότερος
των ιχθύων και δέσμιος των «ευρωπαικών δηναρίων».
Βοά δι’ όλα ταύτα και ο προφητικώτατος Διδάσκαλος του Έθνους Κοσμάς Φλαμιάτος, εις των πρώτων παραγόντων της πνευματικής αναζωπυρώσεως της νεωτέρας Ελλάδος, μεταδώσας πανταχού τον ευσεβή ενθουσιασμόν και ιεραποστολικόν αυτού ζήλον.
Εκ του πολυάθλου τούτου Αγωνιστού ενεπνεύσθη και ο Όσιος Χριστοφόρος Παπουλάκος, και πολύ ειργάσθη εφ’ όρου ζωής διά την αναθέρμανσιν του θρησκευτικού αισθήματος των Ελλήνων. Εδίδασκεν ο Καλαβρυτινός Όσιος εις Μοναχούς και λαικούς ότι, ΜΟΝΟΝ διά της Ορθοδόξου Εκκλησίας θα έλθη η σωτηρία των Ελλήνων!