Γέροντα, πως θα αποκτήσω αρχοντιά; (Γέροντας Παϊσιος)

– Γέροντα, πως θα αποκτήσω αρχοντιά;
– Να κινήσαι ταπεινά με καθαρό φιλότιμο και πάντα να θυσιάζεσαι. Να καλλιεργήσεις την πνευματική ευαισθησία. Να δέχεσαι ήρεμα την ενόχληση του άλλου και να χαίρεσαι που ενοχλείσαι και δεν ενοχλείς. Γιατί είναι που δεν τους απασχολεί αν ενοχλούν∙ τους απασχολεί μόνο να μην τους ενοχλούν. Άλλοι δεν θέλουν ούτε αυτοί να ενοχλούν, αλλά ούτε και να τους ενοχλούν. Άλλοι πάλι λένε: «Είμαι ευαίσθητος, δεν μπορώ ούτε μια κουβέντα να σηκώσω», αυτοί όμως στους άλλους λένε κουβέντες. Τι ευαισθησία είναι αυτή; Η λαμπικαρισμένη ευαισθησία έχει αρχοντιά.

– Αν κάποιος, Γέροντα, έχει ελαττώματα, αλλά αγωνίζεται να αποκτήσει την αρχοντιά, θα βοηθηθεί;
– Η αρχοντιά θα διώξει τα ελαττώματα.

– Γέροντα, η πνευματική ελευθερία είναι η απαλλαγή από τα πάθη;
– Η πνευματική ελευθερία είναι η αρχοντιά που λέω ότι πρέπει να έχετε. Και για να έχει ο άνθρωπος αρχοντιά, πρέπει να μην υπάρχουν μέσα του κατώτερα πάθη, μικρότητες κ.λπ. Στις μικρότητες δεν βρίσκεται ο Θεός, γιατί ο Θεός είναι φύση αγαθός.

– Για να αγαπήσω, Γέροντα, την κακοπάθεια, πάλι στην αρχοντιά πρέπει να δουλέψω;
– Αχ, ακόμη δεν έχετε καταλάβει τι θα πει αρχοντιά! Η αρχοντιά έχει και λεβεντιά μέσα, γιατί τότε δουλεύει η καρδιά. Για να καταλάβετε την αρχοντιά, σκεφτείτε το Χριστό∙ τί κράτησε ο Χριστός για τον Εαυτό Του; Τίποτε. Όλα τα έδωσε. Θυσιάστηκε και όλο θυσιάζεται για όλους μας. Μας δίνει την αγάπη Του, μας παίρνει τις αμαρτίες μας. Εμείς, αντίθετα, θέλουμε να μαζεύουμε αγάπη. Σκεφτείτε ακόμη τι κάνουν οι καλοί γονείς∙ θυσιάζονται συνέχεια για τα παιδιά τους, παρόλο που μπορεί να φάνε και κλωτσιές από τα παιδιά τους. Και να ξέρουν τι τους περιμένει, πάλι θυσιάζονται. Το ίδιο κάνουν και τα ζώα και τα πουλιά. Το χελιδόνι φροντίζει τα μικρά του, αλλά και τα χελιδονάκια, όταν μεγαλώσουν, θα φροντίσουν τα μικρά τους∙ έτσι τα δημιούργησε η αρχοντική αγάπη του Θεού.

Από το βιβλίο Γέροντος Παϊσιου Αγιορείτου Λόγοι Β΄. «Πνευματική αφύπνιση»