Καστορίας Σεραφείμ : “Έχουμε ανάγκη καθάρσεως και μετανοίας άπαντες”

ΣΕΡΑΦΕΙΜ
διά της χάριτος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού
Επίσκοπος και Μητροπολίτης
της Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας
προς το χριστεπώνυμο πλήρωμα
της καθ’ Ημάς Ιεράς Μητροπόλεως

«Με ευσέβεια ας τρέξουμε ολοπρόθυμα στις καθαρές πηγές του σωτηρίου ύδατος παρατηρώντας με προσοχή τον Θεόν Λόγον να προσφέρει με ιλαρότητα άντλημα με νερό από αμόλυντη πηγή που θεραπεύει την αρρώστια του κόσμου που ποθεί τον Θεόν»1.

Με αυτούς τους λόγους, αγαπητοί μου αδελφοί και φιλέορτοι Χριστιανοί, ο ιερός υμνογράφος της Εκκλησίας, ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, μας προσκαλεί και μας προτρέπει, αυτήν την φωτόνυμη ημέρα της Βαπτίσεως του Χριστού στα νερά του Ιορδάνου και της φανερώσεως της ασυγχήτου και αδιαιρέτου Παναγίας Τριάδος, να σπεύσουμε στις Ιερές Κολυμβήθρες του Θείου Βαπτίσματος για να πάρουμε την χάρη και την ευλογία του Ιορδάνου, την άφεση των αμαρτιών μας και την θεραπεία από την ασθένεια της ψυχής και του σώματος.

Με προθυμία ψυχής μας καλεί να πλησιάσουμε τις καθαρές πηγές του σωτηρίου ρεύματος και να αντλήσουμε «ύδωρ μετ’ ευφροσύνης εκ των πηγών του σωτηρίου»2.

Αυτό το νερό που δίνει ο Χριστός είναι η πίστη με την οποία ικανοποιείται η δίψα για τον Θεό, που είναι έμφυτη στον άνθρωπο. «Ον τρόπον επιποθεί η έλαφος επί τας πηγάς των υδάτων, ούτως επιποθεί η ψυχή μου προς σε, ο Θεός. Εδίψησεν η ψυχή μου προ τον Θεόν τον ζώντα» ψάλλει ο Προφήτης Δαβίδ3.

Και μας χρειάζεται αυτή η πίστη, γιατί το φρέαρ της αληθινής θεογνωσίας είναι βαθύ. Και άντλημα άλλο δεν διαθέτουμε.
Η επιθυμία, ακόμη, για την σωτηρία μας, την οποία ο ιερός μελωδός ονομάζει «ένθεο», θα μας θεραπεύσει από την φοβερή ασθένεια, που είναι η άγνοια του Θεού και η οποία μας οδηγεί στον πνευματικό θάνατο.

«Θεού άγνοια, θάνατός εστί ψυχής»4 θα μας υπενθυμίσει ο θεοφόρος Ιεράρχης της Εκκλησίας Μέγας Βασίλειος.
Αυτήν την επιφανή ημέρα, που «τα άνω τοις κάτω συνεορτάζει και τα κάτω τοις άνω συνομιλεί», που «η κτίσις πάσα φωτίζεται» και η μεγαλόφωνος των Ορθοδόξων πανήγυρις αγάλλεται, οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μας παρέχουν την αγιοπνευματική τους εμπειρία για τις θεολογικές προεκτάσεις αυτής της εορτής που έχουν άμεση σχέση με την θεραπεία μας, την σωτηρία μας και την είσοδό μας στην Βασιλεία των Ουρανών.

Και πρώτον, όλοι εμείς, οι βαπτισμένοι στο όνομα του Αγίου Τριαδικού Θεού, έχουμε το ιδιαίτερο προνόμιο να ονομαζόμαστε Χριστιανοί. Όχι μόνο γιατί είμαστε μαθητές του Χριστού, αλλά διότι δεχτήκαμε το χρίσμα από το Άγιο Πνεύμα. Ο Χριστός, θα πει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης,

μας καθάρισε από την προπατορική αμαρτία,
μας έπλυνε μέσα στα νερά του Ιορδάνου, γιατί εμείς είχαμε ανάγκη αυτής της καθάρσεως, αφού Εκείνος είναι «ο πάσης επέκεινα καθαρότητος»,
μας έχρισε εν συνεχεία με το «τελειοποιούν μύρον» που είναι η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος.
Έτσι και στο Μυστήριο του Βαπτίσματος, που είναι τύπος του Βαπτίσματος του Χριστού, βαπτιζόμαστε μέσα στα νερά της Ιεράς Κολυμβήθρας, καθαριζόμαστε από κάθε ρύπο και κάθε αμαρτία και σφραγιζόμαστε ακολούθως διά του Αγίου Μύρου, που αποτελεί την βεβαίωση της χάριτος του Παναγίου Πνεύματος. Και αν οι βασιλείς, οι ιερείς και οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης ονομάζονταν «χριστοί Κυρίου»5, επειδή χρίονταν με το ατελές και τυπικό λάδι, πολύ περισσότερο πρέπει να χαρακτηριζόμαστε ως «χριστοί Κυρίου» όλοι εμείς που χρισθήκαμε με το Άγιο Χρίσμα.
Αυτή η χρίση δηλώνει την παρουσία του Αγίου Πνεύματος και συνδέεται με την έλλαμψη και τον φωτισμό του Θεού μέσα στο χώρο της καρδιάς μας, στον οποίο αναπαύεται ο Θεός. Γι’ αυτό γεμάτος θαυμασμό ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός στο τελευταίο τροπάριο του Κανόνος της σημερινής εορτής θα ψάλλει γεμάτος θαυμασμό: «Χρίεις τελειών, την βρότειον ουσίαν, Άναξ άναρχε, Πνεύματος κοινωνία». Έχρισες, δηλαδή, με το Άγιο Πνεύμα, Βασιλεύ Άναρχε, τελειοποιώντας την ανθρώπινη φύση.

Δεύτερον. Αυτή η Δεσποτική εορτή μας υπενθυμίζει ότι έχουμε πλέον την δυνατότητα να φθάσουμε στον φωτισμό και στην θέωση, να γίνουμε δε κληρονόμοι της Βασιλείας των Ουρανών και συγκληρονόμοι Χριστού. Και όπως ένα βρέφος, κατά τον λόγο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, όταν φθάσει στο μέτρο της ηλικίας γίνεται κληρονόμος της πατρικής κληρονομιάς, έτσι και ο άνθρωπος έχοντας επάνω του την σφραγίδα της δωρεάς του Αγίου Πνεύματος και τηρώντας τις εντολές του Θεού υφίσταται την καλή αλλοίωση και γίνεται πολίτης της Βασιλείας των Ουρανών. Την αλήθεια αυτή πιστοποιούν οι Άγιοι της Εκκλησίας μας.

Ο Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης, τον οποίον το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο τον ανέγραψε στο Αγιολόγιο της Αγίας μας Εκκλησίας και ο οποίος εκοιμήθη οσιακά το 1991, ο Όσιος Μελέτιος από την Ρόδο, η Οσία Σοφία από την Κλεισούρα, οι Όσιοι του αιώνος μας που έφθασαν σ’ αυτό το μέτρο του πληρώματος του Χριστού, κατά τον Απόστολο Παύλο6.

Και δεν αρκεί μόνο το Βάπτισμα, κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, αλλά συγχρόνως και η τήρηση των εντολών του Θεού. Ο λόγος του Χριστού προς τους μαθητές Του «πορευθέντες ούν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αυτούς τηρείν πάντα όσα ενετειλάμην υμίν»7, είναι χαρακτηριστικός για όλους μας. Μας φανερώνει τον τρόπο ζωής τον οποίο πρέπει να ακολουθήσουμε αν θέλουμε να γίνουμε ολοκληρωμένοι άνθρωποι, «τέλειοι και εν μηδενί λειπώμενοι»8.

Τρίτον. Αυτή η γιορτή της Επιφανείας του Δεσπότου Χριστού μας καλεί, ακόμη, σε μετάνοια και κάθαρση. Έχουμε ανάγκη καθάρσεως και μετανοίας άπαντες.

«Λούσασθε και καθαροί γίνεσθε»

«Αφέλετε τας πονηρίας από των ψυχών υμών»

«Μάθετε καλόν ποιείν»

«Ρύσασθε αδικούμενον»

«Κρίνατε ορφανώ και δικαιώσατε χήραν».

«Καί δεύτε και διαλεχθώμεν λέγει Κύριος ο Θεός»9.

«Μετανοείτε· ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών»10.

Αυτή η μετάνοια, που συνοδεύεται και με τις πηγές των δακρύων μας, ισοδυναμεί με το νερό του Βαπτίσματος και ουσιαστικά μας επαναφέρει στην προηγούμενη κατάσταση της χάριτος.

«Καί δάκρυον στάξαν ισοδυναμοί τω λουτρώ και στεναγμός επίμοχθος επανάγει την χάριν προς ολίγον αναχωρήσασαν”, θα πιστοποιήσει ο φωστήρας της Εκκλησίας των Νυσσαέων, Άγιος Γρηγόριος11.

Αδελφοί μου αγαπητοί,

«Φως εκ φωτός έλαμψεν τω κόσμω Χριστός ο Θεός ημών»12.
«Το αληθινόν φως επεφάνη, και πάσι τον φωτισμόν δωρείται”13.
«Το φως ελύληθεν εις τον κόσμον, και ηγάπησαν οι άνθρωποι μάλλον το σκότος ή το φως· ην γαρ πονηρά αυτών τα έργα»14. Αυτό συνιστά και την τραγωδία της εποχής μας και την κρίση που βιώνει ο τόπος μας. Αγαπήσαμε τα έργα του σκότους.
Προτιμήσαμε το ψέμα και όχι την αλήθεια. Φτάσαμε έως εδώ, γιατί απλούστατα θεοποιήσαμε την αμαρτία.

Αυτές τις κρίσιμες ώρες στην αδιάβατη αυτή έρημο της ζωής μας και στην αβάσταχτη λύπη του λαού μας και τα δάκρυα που αυλακώνουν το πρόσωπό του:
Ζητούνται καρδιές καιόμενες για τον Χριστό, που θα χαίρουν με τους χαίροντες, θα οδύνωνται με τους αμαρτάνοντες και θα ασθενούν με τους ασθενείς,
Ζητούνται άνθρωποι του Θεού, για να δώσουν την μαρτυρία του ονόματος του Χριστού,

Ζητούνται διάκονοι, που θα μεταφέρουν το φως του κόσμου, που είναι ο Χριστός, στην σημερινή ταπεινωμένη πατρίδα μας
Ζητούνται έσχατοι για τον Χριστό, που θα μοιράσουν την αλήθεια, την δικαιοσύνη, που θα μοιράσουν το ψωμί, που θα προσφέρουν τον Χριστό στον α-υπνο, στον α-φιλο, στον α-θεο άνθρωπο της εποχής μας.
Ζητούνται απόστολοι, για να παρακαλέσουν τον απαράκλητο λαό μας και να φανερώσουν την επερχόμενη Βασιλεία του Φωτός, την Βασιλεία που αρχίζει από την γη και φθάνει στην αιωνιότητα, την Βασιλεία του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.
Σας απευθύνω, αυτήν την μεγάλη ημέρα, τις πλέον εγκάρδιες και θερμότατες ευχές μου. Το φως του Χριστού να είναι οδηγός στην ζωή μας. Η χάρις του Χριστού να είναι μόνιμη σύντροφός μας. Με το φως του Χριστού να πορευόμαστε σ΄ αυτήν την ζωή και με αυτό να φθάσουμε στην ανέσπερη Βασιλεία των Ουρανών.

Ευχέτης προς τον Επιφανέντα Κύριο ημών Ιησού Χριστό

Ο Ε Π Ι Σ Κ Ο Π Ο Σ Σ Α Σ

Ο ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΣΕΡΑΦΕΙΜ

1 «Μετ’ ευσεβείας προσδράμωμεν ευτόνως, πηγαίς αχράντοις ρεύσεως σωτηρίου, Λόγον κατοπτεύοντες εξ ακηρά-του, άντλημα προσφέροντα δίψης ενθέου, κόσμου προσηνώς εξακεύμενον νόσον».   Όρθρος εορτής Θεοφανείων,  Ιαμβικός Κανών, ωδή Ε΄.

2 Ησ. 12,3.

3 Ψαλμ. 41,2-3.

4 Μεγάλου Βασιλείου, Ομιλία ΙΓ’ Προτρεπτική εις το Άγιον Βάπτισμα, PG 31,424c.

5 Πρβλ. Α’ Βασιλ. 24,7.

6 «μέχρι καταντήσωμεν πάντες εις την ενότητα της πίστεως και της επιγνώσεως του υιού του Θεού, εις άνδρα τέλειον, εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού». Εφεσ. 4,13.

7 Ματθ. 28,19.

8 Ιακ. 1,4.

9 Ησ. 1,16.

10 Ματθ. 3,3.

11 Αρχιμ. Ιεροθέου Βλάχου (νυν Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου), Οι Δεσποτικές εορτές, εκδ. Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας), Αθήνα 1995.

12 Τροπάριο των Αίνων  Όρθρου εορτής Θεοφανείων.

13 Αυτόθι.

14 Ιω. 3,19.