Μόρφου Νεόφυτος: Ζούμε την ευρωκρατία με την βούλα της κυρίας Μέρκελ

Συνέντευξη του Μητροπολίτη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ

Του Αριστείδη Βικέτου

Με τολμηρό λόγο μιλά για την παρούσα οικονομική κρίση στην Κύπρο και τη στάση της Εκκλησίας ο Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος, του οποίου μεγάλο μέρος της Επισκοπής του, όπου και ο καθεδρικός ναός του Αγίου Μάμα, βρίσκεται στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου.

Στην αποκλειστική συνέντευξη του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Μόρφου Νεόφυτος αναφέρει ότι ο λαός περιμένει τον πνευματικό λόγο, την αιτία και το νόημα της ζωής και του θανάτου. «Αν δεν του τα δώσουμε αυτά και ένα τρόπο μετανοίας, τότε ( οι Ιεράρχες) θα κριθούμε πολύ πιο αυστηρά από τους πολιτικούς», τονίζει.
Προειδοποιεί ότι η Εκκλησία, αν δεν ερμηνεύσει πνευματικά την κρίση, «τότε θα περιθωριοποιηθεί».

Σε άλλο σημεία της συνέντευξης ο Μόρφου Νεόφυτος σημειώνει:

«Πρέπει οι επενδύσεις που κάνει η Εκκλησία να γίνονται για να δίνουν στο λαό. Να μην είναι επενδύσεις για χλιδή και για πολυτέλεια. Εάν υπάρχει χλιδή και πολυτέλεια, και όντως υπάρχει και έχουμε περιπέσει σε αυτόν τον πειρασμό, τότε χρειάζεται θεραπεία»

«Για να αποκτήσεις το Άγιο Πνεύμα, θέλει θυσία, θέλει κόπο και θέλει και μία λιτότητα. Άγιο Πνεύμα μαζί με χλιδή, δεν πάει. Άρα πρέπει να μπούμε σε μία ασκητική ζωή».

«Ζούμε την ευρωκρατία με την βούλα της κυρίας Μέρκελ».

Ο Μόρφου Νεόφυτος γεννήθηκε το 1962 στο χωριό Κάτω Ζώδια της Μόρφου. Το 1974 μαζί με την οικογένεια του, όπως και οι άλλοι Μορφίτες, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρογονική εστία και να ζήσει σε προσφυγικό συνοικισμό στην Λευκωσία. Σπούδασε Νομική και Θεολογία.

-Πόσο διαφορετική ήταν η κατάσταση το 1974 από τη σημερινή;

Κατ’ αρχάς η Κύπρος τότε ήταν χώρα αγροτική, είχε προηγηθεί μια εμφύλια διαμάχη μεταξύ «γριβικών» και «μακαριακών». Τότε, τεχνολογικά, ζούσαμε στην εποχή του τρακτέρ, τώρα ζούμε στην εποχή του διαδικτύου. Όμως είναι αλήθεια ότι σ’ αυτές τις δύσκολες ώρες, που περνάμε τώρα, η γενιά η δική μου και η παλιότερη, η ανάμνηση και μόνο του 1974 είναι πηγή παρηγοριάς, ελπίδας και δύναμης.

Τότε, το 1974 βρήκαμε τα πόδια μας, πρόσφυγες, κατατρεγμένοι, πάμπτωχοι με τη βοήθεια του Θεού σπουδάσαμε, νοικοκυρευτήκαμε και στήσαμε από την αρχή το κράτος μας. Συνεπώς το 1974 έχει κάποιες ομοιότητες, έχει και κάποιες διαφορές. Το σημαντικό είναι ότι η μετάβαση από το 1974 στο σήμερα είναι πηγή παρηγοριάς και έμπνευσης για να διαχειριστούμε τη σημερινή κατάσταση. Η μεγάλη διαφορά είναι ότι τότε είχαμε να κάνουμε με μία μεγάλη δύναμη, την Τουρκία. Τώρα έχουμε να κάνουμε με πολλές ισχυρές και κρυφές δυνάμεις, που με μία λέξη θα τις έλεγα, παγκοσμιοποίηση. Αυτό είναι μεγάλη διαφορά.

-Σας έχει πικράνει η στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ότι δεν εκδηλώθηκε έμπρακτα η κοινοτική αλληλεγγύη;

Με έχει επιβεβαιώσει, δεν με πίκρανε. Διότι ποτέ δεν ήμουν γοητευμένος και ποτέ δεν υπήρξα ευρωπαϊστής. Μονίμως μιλώ για προσανατολισμό πνευματικό και πολιτιστικό. Για να απογοητευτείς από κάτι πρέπει πρώτα να γοητευτείς. Για να πικραθείς πρέπει να έχεις γλυκαθεί. Αλλά εμένα ποτέ δε με γλύκανε η Ευρώπη. Μελετώ την Ιστορία του τόπου μας και μονίμως αυτοί οι άνθρωποι μας δημιουργούν προβλήματα. Να σας φέρω για παράδειγμα το 1204 τις Σταυροφορίες στην Κωνσταντινούπολη. Τα ενετικά βασίλεια, που έφτιαξαν εδώ. Σιγά-σιγά αυτοί αντιλαμβάνονται την επαφή μαζί μας ως υποταγή. Δεν μπορούν να υποτάξουν λαούς, που μεταφέρουν τόση ιστορία, όπως οι Έλληνες. Παγκοσμιοποίηση σημαίνει υποταγή πρώτα με οικονομικούς όρους, και ήδη το ζούμε, και δεύτερο, με πολιτικούς και κοινωνικούς όρους, και στο τέλος, με πνευματικούς όρους και αυτό σημαίνει πολλά.

-Ποιός πρέπει να είναι ο προσανατολισμός, για τον οποίο μιλήσατε;

Όταν μιλώ για προσανατολισμό δεν αναφέρομαι σε ένα πολιτικό μόρφωμα, που θα είναι αντίβαρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως ισχυρίζονται μερικοί ότι πρέπει να γίνουμε Ρωσόφιλοι και να τα επενδύσουμε όλα στο «ξανθό γένος». Δεν είμαι πολιτικός, υποστηρίζω ότι μπορεί η Κύπρος και λόγω της θέσης της να έχει μία πολυδιάστατη πολιτική και οικονομία, ή να επιλέξει κάποιους φίλους χωρίς να σημαίνει και ένταξη σε κάποια ένωση.

-Ο κόσμος είναι βαθειά απογοητευμένος από τους πολιτικούς. Είναι απογοητευμένος και από την Εκκλησία;

Από την Εκκλησία δεν είναι απογοητευμένος. Από την Εκκλησία περιμένει πολλά. Περιμένει τον πνευματικό λόγο, την αιτία και το νόημα της ζωής και του θανάτου. Διότι και ο θάνατος έχει νόημα. Αν δεν του τα δώσουμε αυτά και ένα τρόπο μετανοίας, τότε θα κριθούμε πολύ πιο αυστηρά από τους πολιτικούς. Οι πολιτικοί ήδη κρίθηκαν. Τώρα είναι η ώρα που θα κριθούμε εμείς, οι Ιεράρχες. Οι πολιτικοί έδειξαν ελάχιστο επαγγελματισμό. Και οι δημοσιογράφοι κρίθηκαν και βρέθηκαν εκτεθειμένοι οι περισσότεροι. Ο κόσμος θέλει Πνεύμα Άγιο, αυτό σημαίνει πνευματική ζωή.

-Εσείς έχετε επικοινωνία με πάρα πολύ κόσμο και ως Επίσκοπος και ως πνευματικός. Τι σας λέει ο κόσμος. Τι νουθεσίες σας ζητά;

Ο κόσμος έχει δύο μεγάλες ανάγκες από μας. Υπάρχουν αυτοί που μας λένε: «Θέλω γάλα για τα παιδιά μου, θέλω χρήματα για να πληρώσω τον ηλεκτρισμό που μας έκοψαν, το νοίκι μου», ή ο γονιός να στείλει χρήματα στο παιδί του που σπουδάζει στο εξωτερικό. Είναι λοιπόν οι βιοτικές ανάγκες. Υπάρχει όμως και μια άλλη μερίδα, μεγαλύτερη της πρώτης, που δε μας βλέπει ως υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, αλλά μας βλέπει με αυτό, που κατά κύριο λόγο πρέπει να είμαστε, και ζητά, το επαναλαμβάνω, μια ερμηνεία των γεγονότων και ένα νόημα ορθόδοξης ύπαρξης σε αυτό το νησί. Αυτό είναι διαχρονικό, αλλά η περίοδος αυτή το επιτείνει.

-Η Εκκλησία από πέρυσι είχε αρχίσει να στέλλει βοήθεια σε τρόφιμα και άλλα είδη στην Ελλάδα και στη συνέχεια δημιούργησε στην Κύπρο κοινωνικά παντοπωλεία. Όμως υπάρχει η εντύπωση ότι η Εκκλησία έμεινε μόνο σε αυτό και ότι δεν διαμόρφωσε, ενώ έβλεπε την πορεία των πραγμάτων, μια ποιμαντική για αντιμετώπιση της κρίσης;

Μεθαύριο Τρίτη (σ.σ. αναφέρεται στην Τρίτη που πέρασε) συνέρχεται σε έκτατη συνεδρίαση η Ιερά Σύνοδος για να εξετάσει την κατάσταση, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί. Αλλά και σε προηγούμενες τακτικές Συνόδους, με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου αφιερωνόταν αρκετός χρόνος για να δούμε πώς θα αντιμετωπίσουμε την επερχόμενη κρίση. Δυστυχώς, οι πολιτικοί για προεκλογικούς λόγους κοίμιζαν διάφορες πτυχές της κρίσης. Εμείς δεν μπορέσαμε να αρθρώσουμε ένα λόγο, οποίος να ήταν πέραν της προεκλογικής εκστρατείας. Επειδή είναι παράδοση στα εκκλησιαστικά πράγματα της Κύπρου με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η διοικούσα Εκκλησία αναμειγνύεται στις προεκλογικές διαδικασίες. Όπως λοιπόν έγινε με τα κόμματα, το ίδιο έπαθε και η Εκκλησία. Την δυσκόλεψε να πάρει πιο σωστές αποφάσεις για την κρίση που ερχόταν, ασχολούμενη με τα προεκλογικά.

-Δηλαδή εσείς θεωρείτε ότι είναι ανάγκη να διαμορφωθεί μια ποιμαντική για τη σημερινή κρίση;

Η ερμηνεία που κάνω είναι ήδη μια τοποθέτηση. Όταν λέω ότι έχουμε ανάγκη προσανατολισμού, έχουμε ανάγκη να επιτείνουμε την απογοήτευση προς την Ευρώπη. Ήδη οι νουνεχείς δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου προς τα εκεί κατατείνουν. Όμως λέει τα πράγματα, όχι με τόσο εκκλησιαστικούς όρους.

-Οι δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου είναι λίγο αντιφατικές. Επαίνεσε τους βουλευτές, που καταψήφισαν την πρώτη απόφαση της Ευρωομάδας (Eurogroup) και εξέφρασε ικανοποίηση για τη δεύτερη απόφαση, που είναι χειρότερη. Επίσης, έθεσε το θέμα της διάθεσης της ακίνητης περιουσίας της Αρχιεπισκοπής στο κράτος, πράγμα που έκανε μεγάλη εντύπωση και σχολιάστηκε ευμενώς, κυρίως στην Ελλάδα, αλλά ορισμένοι υποστηρίζουν ότι στο πίσω μέρος του μυαλού του είναι το θέμα του φυσικού αερίου. Ποιά είναι τα σχόλια σας;

Γιατί να μην είναι; Απαντώ εγώ πολύ πιο τολμηρά από την τολμηρή ερώτησή σας. Αν δηλαδή φτάσουμε στην εξόρυξη του φυσικού αερίου, θα ήταν κακό και η Εκκλησία Κύπρου να συμμετέχει τη στιγμή που είναι ταυτισμένη με τις ανάγκες του λαού; Ο σημαντικότερος αρωγός της Ελληνικής Κοινωνίας πέρυσι ήταν η Εκκλησία Κύπρου και αυτό ουδείς πρέπει να το ξεχνά. Άρα, η Εκκλησία για να προσφέρει, πρέπει να έχει δικούς της πόρους. Πρέπει να επενδύει. Η Εκκλησία Κύπρου είναι διαχωρισμένη από το κράτος και γι’ αυτό πρέπει να έχει δικά της οικονομικά. Εάν μπορούμε να αξιοποιήσουμε ακόμα κι αυτές τις δύσκολες στιγμές και να έχουμε κάποια ωφέλεια στο θέμα της ενέργειας, σας λέω εγώ, που είμαι από τους πλέον καλογερικούς Επισκόπους, ότι είναι πολύ σωστό. Υπογραμμίζω όμως ότι πρέπει οι επενδύσεις, που κάνει η Εκκλησία, να γίνονται για να δίνουν στο λαό. Να μην είναι επενδύσεις για χλιδή και για πολυτέλεια. Εάν υπάρχει χλιδή και πολυτέλεια, και όντως υπάρχει και έχουμε περιπέσει σε αυτόν τον πειρασμό, τότε χρειάζεται θεραπεία.

-Πότε η Εκκλησία είπε ότι η αποθέωση του χρήματος είναι λάθος δρόμος; Και ίσως να είναι και η ώρα να κάνει και η Εκκλησία της Κύπρου τη δική της αυτοκριτική, γιατί επιδόθηκε σε πλουτισμό και χλιδή.

Το παράδοξο με την Εκκλησία της Κύπρου είναι ότι ήταν κομμάτι αυτής της καταναλωτικότητας των Κυπρίων και της χλιδής, αλλά την ίδια ώρα μοιραζόταν τη χλιδή, τον πλούτο της, με το λαό της. Δεν ήταν η τσαρική Εκκλησία της Ρωσίας, που έλεγε κάτω οι προλετάριοι και εμείς οι διοικούντες να περνούμε ως τσάροι και αυτοκράτορες. Δεν ήταν η Εκκλησία της Κύπρου ποτέ αυτό το πράγμα, ούτε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ούτε στα χρόνια της Αγγλοκρατίας, ούτε και τώρα, το επισημαίνω, στα χρόνια της Ευρωκρατίας με την βούλα της κυρίας Μέρκελ. Εισήλθαμε στην Ευρωκρατία με τον πλέον πανηγυρικό τρόπο.

-Η παρούσα πρόκληση που έχει δημιουργηθεί με τη σημερινή κατάσταση δεν είναι μόνο οικονομική, είναι κυρίως ηθική και πνευματική;

Πάντοτε η οικονομία ως φαινόμενο και η κοινωνία είναι επιφαινόμενα πνευματικών προϋποθέσεων. Αυτό που θέλει ο λαός της Κύπρου από την Εκκλησία και πριν την κρίση και τώρα, που η κρίση έχει γίνει πυρκαγιά, είναι ερμηνεία πνευματική. Η Εκκλησία πρέπει να το κάνει. Αν δεν το κάνει, θα περιθωριοποιηθεί. Δεν έχω αμφιβολία ότι η Αρχιεπισκοπή και οι μητροπόλεις θα ανταποκριθούν στις πρακτικές ανάγκες του λαού. Αυτό είναι το εύκολο. Η πνευματική όμως ερμηνεία, ενώ θα έπρεπε να είναι το πιο εύκολο για μας, είναι το πιο δύσκολο. Πρώτα εμείς οι Ιεράρχες οφείλουμε να μετανοήσουμε για να μπορέσουμε να διδάξουμε τους κληρικούς και οι κληρικοί το λαό. Τώρα είναι ώρα για μετάνοια. Πού αστοχήσαμε στα όσα λέει το Ευαγγέλιο και πώς μπορούμε να επανέλθουμε; Η μετάνοια είναι το κέρδος των χριστιανών. Αν αυτό το κέρδος το χάσουμε, δεν έχει νόημα να είμαστε βαπτισμένοι. Άρα, αυτά τα πνευματικά, που θεωρούνται αυτονόητα, αποδεικνύονται ότι θέλουν κόπο, πόνο, θλίψη και μετάνοια. Αυτό πρώτοι πρέπει να το μετέλθουμε εμείς οι Ιεράρχες.
Στη Βασιλική του Αγίου Αυξιβίου στους Κατεχόμενους σήμερα Σόλους, ο οποίος ήταν ο πρώτος Επίσκοπος της Μόρφου, υπάρχει μία επιγραφή του 655 μ.Χ. στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Πολλή του φιλανθρώπου Θεού η χρηστότης… Ούτε γάρ η κρίσις ανέλεος, ούτε ο έλεος άκριτος».

-Είναι αυτό επίκαιρο σήμερα;

Βεβαίως και είναι. Αυτό σημαίνει ότι η κρίσις δεν έρχεται χωρίς έλεος από το Θεό. Δηλαδή, ο Θεός θα μας ελεήσει μετά από αυτή την κρίση, εάν ζητήσουμε τη μετάνοια. Αλλά και το έλεος δεν είναι άκριτο. Δηλαδή, αυτούς τους δυνατούς της γης, αν εμείς μετανοήσουμε πραγματικά, θα τους κρίνει αυστηρά. Και να σας θυμίσω και ένα άλλο στίχο από τον Δαυίδ, που ακούμε αυτή την περίοδο: «Πρόσθες αυτοίς κακά Κύριε, πρόσθες αυτοίς κακά, τοις ενδόξοις της γης». Και αυτοί οι μεγάλοι του κόσμου πρέπει να προσέχουν, διότι η εκμετάλλευση των λαών και η τάχα επιλεκτική δικαιοσύνη και το οικονομικό νοικοκυριό μόνο στους Κυπρίους, θα το πληρώσουν κάποια στιγμή, όχι από τους λαούς μας τους φτωχούς και ταπεινούς, αλλά από άλλες πληγές, που θα έλθουν.