του Σεβ. Μητροπολίτη Ζιμπάμπουε και Αγκόλας Σεραφείμ Κυκκώτη
Ανάμεσα στις πολυσήμαντες ομιλίες του 8ου Διεθνούς Συνεδρίου Ορθοδόξου Θεολογίας, με θέμα «Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας: η Ορθόδοξη Θεολογία τον 21ο αιώνα» (21 -25 Μαϊου), ήταν η εμπεριστατωμένη ομιλία του γνωστού κορυφαίου Ορθόδοξου Ιεράρχη του Πατριαρχείου της Σερβίας Σεβ. Αρχιεπισκόπου Κετίγνης (Τσένιτσε) και Μητροπολίτη Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας Δρ. Αμφιλογχίου Ράντοβιτς με θέμα “Η συμμετοχή της Ορθοδόξου Σερβικής Εκκλησίας εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδο της Ορθοδόξου Καθολικής Εκκλησίας, Κρήτη, 2016”.*
Στην ομιλία του ο άγιος Μαυροβουνίου τονίζει τα ακόλουθα σημεία
1. Τα κείμενα του Μηνύματος και της Εγκυκλίου της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου που στηρίχθηκαν στα προσχέδια των κειμένων που ετοιμάστηκαν από κοινού από την Πανορθόδοξο Επιτροπή τη συμμετοχή όλων των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών αποτελεί πλέον το Συνοδικό Τόμο της Συνόδου, και γι’ αυτό είναι και το σημαντικότερο κείμενο της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.
2. Τονίζεται η ο θεσμός της Συνοδικότητας ως έκφραση της Καθολικότητας της Εκκλησίας ενυπάρχουσα στην ίδια τη Φύση της Εκκλησίας, αρχίζοντας από την Αποστολική Σύνοδο, τις Τοπικές και Οικουμενικές Συνόδους, ως επίσης και τις βαρυσήμαντες Συνόδους από τον ενδέκατο αιώνα μέχρι την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο.
3.Με πρόταση της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου της Σερβίας αποφασίστηκε από την Πανορθόδοξο επιτροπή όπως το βασικό περιεχόμενο της Εγκυκλίου της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου (Συνοδικός Όρος) αφορά σε θέματα Ορθοδόξου Πίστεως, έτσι όπως διατυπώθηκαν σε της Συνόδους της Εκκλησίας, ύστερα από τις Επτά ανεγνωρισμένες Οικουμενικές Συνόδους, και ως εκ τούτου, στο ζήτημα της σχέσεως της Αποστολικής και Αγιοπνευματικής Εκκλησίας του Χριστού απέναντι στις βασικές αιρέσεις και τα σχίσματα που προέκυψαν μετά το 11ον αιώνα.
4.”Κατά συνέπειαν, η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος συνέχισε το έργο των Οικουμενικών Συνόδων. Ακολουθώντας τους αγίους Πατέρας ωκοδόμησε εις την Εγκύκλιον της- διά του Συνοδικού Όρου της, πρωτίστως και κυρίως με συνοδικό τρόπο την ομολογίαν των αληθειών της Ορθοδόξου Πίστεως, όπως και των σχέσεων της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας απέναντι στις Χριστιανικές Κοινότητες, τις αποχωρισθείσες εξ αυτής διά ψευδούς διδασκαλίας και πλαστού ήθους, και διαχωρησθείσες από Αυτήν (Ρωμαιοκαθολικισμός, Προτεσταντισμός και νεώτερα εθνικοφυλετιστικά σχίσματα εντός της Ορθοδοξίας, όπως στην Ουκρανία και Σκόπια, η παρατήρηση δική μου)……Ως εκ τούτου, εν πρώτοις, η ρωμαιοκαθολική διδασκαλία περί της υποστατικής εκπορεύσεως του Αγίου Πνεύματος εκ του Πατρός και εκ του Υιού (filioque), διά Συνοδικής αποφάνσεως, μαζί με την υπερτροφικότητα του ‘αλαθήτου’ Πρωτείου του Πάπα (Πέτρου)- απορρίφθηκε οριστικά”. Άλλωστε αυτό που οδηγεί στην κακοδοξία του αλάθητου αντί της Συνοδικότητας είναι το filioque.
5.Kατοχυρώνονται και επικυρώνονται τελεσίδικα οι αποφάσεις των Ιερών Συνόδων του Αγίου Φωτίου, η επί των Ησυχαριστικών ερίδων του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά ως Οικουμενικές, ως επίσης και οι αποφάσεις των Συνόδων της Κωνσταντινουπόεως 1484 που καταδικάζει την ψευδοσύνοδο της Φλωρεντίας του 1439 περί της δήθεν ενώσεως, ως επίσης και τις αντιπροτεσταντικές Συνόδους των ετών 1638, 1642, 1672 και 1691, όπως και της αντιεθνοφυλετικής Συνόδου του 1872. Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος με τον Συνοδικό της Τόμο επικυρώνει τη Διδασκαλία της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκλησίας από τον 11ον αιώνα μέχρι τον 21ον αιώνα.
6.Ο άγιος Μαυροβουνίου κ. Αμφιλόγχιος Ράντοβιτς τονίζει μεταξύ άλλων ότι “από εκκλησιολογικής πλευράς, έχει ιδιαίτερη σημασία, η και μετά Εγκυκλίου επιστολής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου πανορθόδοξος επιβαιώσις των Δεκατεσσάρων τοπικών Αυτοκεφάλων Εκκλησιών. Έως τούδε, με αποφάσεις Οικουμενικών Συνόδων, αναγνωρίστηκαν και χαρακτηρίστηκαν μόνον τα τέσσερα παλαίφατα Πατριαρχεία (Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων) και η Εκκλησία της Κύπρου. Από τώρα και εφεξής, πανορθόδοξον οικουμενική εγκυρότητα απέκτησαν και οι υπόλοιπες εννέα Τοπικές Εκκλησίες, οι και αναγνωρισθείσες κατά το παρελθόν ως Αυτοκέφαλες διά της εκδόσεως Πατριαρχικού Τόμου εκ της Μητρός Εκκλησίας Κωνσταντινούπολεως. Από του νυν και εις το εξής, αρμοδιότητα επ’ αυτών έχει μόνον Πανορθόδοξος Σύνοδος και όχι μόνον η Μητέρα Εκκλησία. Ως εκ τούτου, γίνονται προετοιμασίες, όπως εις το μέλλον η οριστική παραχώρησις της αυτοκεφαλίας εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Πανορθοδόξου πληρότητος, με πρωτοβουλία και πρόταση της Μητρός Εκκλησίας, όπως έχει αποφασισθεί στην Δ’ Πανορθόδοξο Συνδιάσκεψη στο Σαμπεζύ το 2009”.
7. Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Κρήτης με το Συνοδικό της Τόμο, ως “Συνοδική ομολογία Πίστεως, με τον τρόπο που η Εκκλησία αυτό πραγματοποιούσε από τους αποστολικούς χρόνους, προσδίδει σε αυτήν την Σύνοδο αληθινό χαρακτήρα Μεγάλης Συνόδου οικουμενικής σημασίας. Η Σύνοδος αυτή, το πρώτον, καθόρισε ζητήματα πίστεως και σχέσεως έναντι των αιρετικών διδασκαλιών, και κατόπιν, με βάση αυτά, αντιμετώπισε κανονιολογικο-ποιμαντικά προβλήματα, σημαντικά για την εκκλησιαστική τάξη και την σύγχρονη αποστολή της Εκκλησίας στο κόσμο”.
8. Στη συνέχεια της ομιλίας του ο άγιος Μαυροβουνίου τονίζει ότι “υπό το πρίσμα όλων αυτών και μιας τέτοιας καθομολογίας της πίστεως, σε αυτόν τον Συνοδικό Όρο, το μόνον που θα πρέπει να επαναξεταστεί σε κάποια από τις μελλοντικές Συνόδους, τις προβλεπόμενες να καταστούν ‘διαρκής θεσμός’ στην Εκκλησία (πρόταση Μακαριωτάτου Προκαθημένου της Σερβικής Εκκλησίας κ. κ. Ειρηναίου), είναι το έκτο θέμα αυτής της Συνόδου “Σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον”. Να μη ξεχνούμε ότι όταν υιοθετήθηκε για πρώτη φορά εισήχθηκε ο ατυχής όρος περί “διαιρημένης εκκλησίας” εις το χώρον της Ορθόδοξης Εκκλησιολογίας από Ορθόδοξον Ακαδημαϊκόν Ιεράρχη, δημιουργήθησαν πλέον για πρώτη φορά επιφυλάξεις και μάλιστα σοβαρές από όλες τις πλευρές αν μπορούμε πλέον να χρησιμοποιούμε τον όρο “Εκκλησία” όπως πριν για τους μη Ορθόδοξους (η τελευταία παρατήρηση δική μου).
Προσωπικές παρατηρήσεις
Για πρώτη φορά κορυφαίος Ορθόδοξος Ιεράρχης Θεολόγος, ο άγιος Μαυροβουνίου κ. Αμφιλόγχιος, με την νηφαλιότητα του και τον θεολογικό του λόγο, δεν πέφτει θύμα των μέχρι τώρα αντιπαραθέσεων αυτών που πολεμούν και αυτών που υποστηρίζουν την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, εξηγώντας την βαρύτητα του Συνοδικού Όρου της Συνόδου που καλύπτει μια ολόκληρη χιλιετία από τον ενδέκατο μέχρι τον 21ον αιώνα σε Συνοδικό και Οικουμενικό τρόπο την Ορθόδοξη Διδασκαλία της Εκκλησίας μας σε βάρος όλων των αιρέσεων και των κακοδοξιών και των σχισμάτων που εσυνέβησαν κατά τη χιλιετία αυτή.
Για πρώτη φορά με ξεκάθαρο τρόπο μπαίνουν οι κόκκινες γραμμές της Ορθόδοξης Εκκλησίας σε πανορθόδοξο Συνοδικό Όρο ότι η επιστροφή οποιασδήποτε Χριστιανικής Κοινότητας στην Ορθόδοξη Εκκλησία προϋποθέτει την εκ μέρους τους ομολογία πίστεως όχι μόνο στις επτά Οικουμενικές Συνόδους, αλλά και στις Συνόδους που επικυρώθησαν διά του Συνοδικού Όρου της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου από τον άγιο Φώτιο μέχρι και τον αιώνα μας, των τελευταίων χιλίων ετών. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και για τους Προχαλκηδονίους αδελφούς μας που βρίσκονται και πιο κοντά μας, η επιστροφή τους στην Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία προϋποθέτει την εκ μέρους τους εκ των προτέρων ξεκάθαρη αναγνώριστη όλων των Οικουμενικών Συνόδων, ως και των Συνόδων που επικύρωσε η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος που πραγματοποιήθησαν κατά τη τελευταία χιλιετία. Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο με τους Ρωμαιοκαθολικούς, Αγγλικανούς, Προτεστάντες και κάθε Χριστιανική Κοινότητα που θέλει να ενσωματωθεί εις Σώμα της Αποστολικής Εκκλησίας.