Η ταπείνωση είναι το μεγάλο μυστικό φάρμακο για την θεραπεία των διαφόρων λεγόμενων «ψυχολογικών», όπως και της κατάθλιψης.
Είναι η ταπείνωση, το αντίθετο του εγωισμού-υπερηφανείας γι’ αυτό και καταπολεμεί την Κατάθλιψη η οποία, όπως ελέχθη, πηγάζει απ’ αυτά.
Περί ταπεινοφροσύνης διδάσκει ο π. Κλεόπας Ηλίε -βασιζόμενος στο βιβλίο “Αόρατος Πόλεμος” του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου- ότι πρέπει: 1) Να μην έχουμε ποτέ εμπιστοσύνη και ελπίδα στον εαυτό μας και στην δύναμή μας και 2) Να έχουμε μία τέλεια εμπιστοσύνη και ελπίδα στον Θεό.
Λέγει: «1) Ποτέ να μην έχομε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας. Η Αγία Γραφή μας λέγει:« Επικατάρατος είναι ο άνθρωπος εκείνος, που έχει τας ελπίδας του εις άλλον άνθρωπον και στηρίζει την αδυναμίαν του εις αυτόν, η δε καρδία του έχει απομακρυνθή από τον Κύριον». (Ιερεμ. 17,5).
Ο Προφήτης Ησαίας λέγει: «Αλλοίμονο σ’ αυτούς που θεωρούν τον εαυτό τους συνετό και θεωρούνται από μόνοι τους επιστήμονες» (5,21)
και ο Απόστολος Παύλος μας διδάσκει τα ίδια: «Μη θεωρείτε τον εαυτό σας σοφό (Ρωμ. 12,16), ενώ ο Σολομών λέγει: «Μη θεωρείς τον εαυτό σου σοφό από μόνος σου· να φοβάσαι τον Θεό και να φεύγεις μακρυά από κάθε κακό» (Παροιμ. 3,7).
Επομένως, το πρώτο έργο στον πνευματικό μας αγώνα είναι να γνωρίσουμε την αδυναμία μας και την μηδαμινότητά μας. Αυτός που θεωρεί τον εαυτό του ως το ουδέν, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, γνωρίζει τον εαυτό του καλλίτερα από κάθε τι άλλο, ενώ ο άγιος Πέτρος ο Δαμασκηνός λέγει ότι «τίποτε δεν είναι ανώτερο από το να γνωρίσει ο άνθρωπος την αδυναμία και την αγνωσία του».
Δεύτερον, να έχουμε ελπίδα και εμπιστοσύνη μόνο στον Θεό. Εν συνδυασμώ με την τελεία απιστία και απελπισία του εαυτού μας να έχουμε τελεία εμπιστοσύνη μόνο στον Θεό, προς τον οποίον να κράζουμε: «Μη εγκαταλείπεις με, Κύριε ο Θεός μου, μη αποστής απ’ εμού, πρόσχες εις την βοήθειάν μου, Κύριε της σωτηρίας μου» (Ψαλμ. 37,22).
Αυτή η τελεία εμπιστοσύνη μας στον Θεό βασίζεται σε τέσσερεις λόγους και συγκεκριμένα:
α) Εμπιστευόμαστε στον Θεό, διότι είναι Παντοκράτωρ, μας προσφέρει ο,τι είναι ωφέλιμο για την σωτηρία μας και μας βοηθεί οπουδήποτε και οποτεδήποτε.
β) Εμπιστευόμαστε στον Θεό, διότι είναι Παντογνώστης και γνωρίζει τα όσα συμβαίνουν και όσα θα συμβούν στην ζωή μας.
γ) Εμπιστευόμαστε στον Θεό τον εαυτό μας, διότι είναι Πανάγαθος και μας αγαπά με μία δυσπερίγραπτη αγάπη, έτοιμος πάντα να μας βοηθήσει.
δ) Όποιος ελπίζει στον Θεό δεν καταισχύνεται (Ρωμ. 5,5), διότι «λυτρώσεται Κύριος ψυχάς δούλων αυτού και ου μη πλημμελήσουσι πάντες οι ελπίζοντες επ’ αυτόν» (Ψαλμ. 33,23)
Όταν υπάρχουν αυτά τα δύο (τέλεια απελπισία από τον εαυτό μας και τέλεια ελπίδα στον Θεό) συνδυασμένα με τα άλλα τρία:
1)Την συνεχή άσκηση και προσπάθεια, ώστε ο άνθρωπος να πολεμεί και να αντιστρατεύεται τα πάθη του,
2)Την αδιάλειπτη προσευχή και
3)Την τακτική εξομολόγηση (τουλάχιστον μία φορά τον μήνα) και την συχνή Θεία Κοινωνία, τότε ο άνθρωπος νικά τα διάφορα λεγόμενα «ψυχολογικά» καθώς και την κατάθλιψη.
Όλα τα ανθρώπινα μέσα και οι τεχνικές δεν ωφελούν καθόλου, αν δεν συνυπάρξει η ταπείνωση.
«Λοιπόν, αυτή είναι η μεγάλη τέχνη», λέγει ο π. Πορφύριος, « πως …θα δοθείς στην αγάπη του Θεού. Περισσότερο απ’ όλα. Βέβαια, μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα, αλλά ανθρώπινα.
Α! Το πιο μεγάλο είναι να δοθείς εις την αγάπη του Θεού, στην λατρεία του Θεού, στην προσευχή, αλλά, ο,τι και αν κάνεις, εάν δεν κατορθώσεις ν’ αποκτήσεις ταπείνωση, τίποτα δεν κάνεις.
Μόνο με τα νάρκωτικά θα προσπαθείς και να κοιμηθείς και να ηρεμήσεις και όλα. Τίποτε δεν γίνεται, μην βάνετε στο μυαλό σας ότι θα κάνετε κάτι με καλούς γιατρούς ή με καλά φάρμακα. Μπορεί προς στιγμήν, αν σού πούνε, είναι καλό, να εντυπωσιαστείςς, να σού δώσει ένα φάρμακο κάτι να γίνει.
Αλλά σε βουτάει πάλι ο πειρασμός. Το μεγάλο μυστικό είναι η ταπείνωση»