Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη-Μέρος Β’
“Νομίζω ταπεινά ότι μία τοιαύτη Συνάντησις είναι ευπρόσδεκτη και ευλογημένη από τον Θεόν. Δεν είναι καιροί υπερφυάλλου εγωισμού, κακότητος και εχθρότητος, αντιθέσεων και διαιρέσεων, αγώνων και μαχών, πολέμων και καταστροφών.”
Αυτά αναφέρει μεταξύ άλλων στο δεύτερο και τελευταίο μέρος της αποκλειστικής του συνέντευξης στο “Αγιορείτικο βήμα” ο Μητροπολίτης Ιταλίας και Μελίτης, υπέρτιμος και έξαρχος Νοτίου Ευρώπης, κ. κ. Γεννάδιος σχολιάζοντας την επικείμενη συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου με τον Πάπα Φραγκίσκο στους Αγίους Τόπους σε περίπου ένα μήνα.
Σε αυτό το δεύτερο μέρος της συνέντευξης αναφέρεται μεταξύ άλλων στη Σύναξη των Ορθοδόξων στο Φανάρι, δε διστάζει να σχολιάσει την αποχώρηση της αντιπροσωπείας του Πατριαρχείου Αντιοχείας, τοποθετείται σχετικά με την επικείμενη Πανορθόδοξη Σύνοδο, χαρακτηρίζει τον Οικουμενικό Πατριάρχη “πρώτο αλλά και «Διάκονο» πάντων”, μιλάει για τις σχέσεις με την ελληνική πολιτεία, εξομολογείται τις εμπειρίες του από το Άγιον Όρος και τέλος αναλύει τα εφόδια που πρέπει να έχει ο Χριστιανός για το Πάσχα.
Ακολουθεί ολόκληρο το δεύτερο μέρος της συνέντευξης:
-Επίκειται η συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου με τον Πάπα Φραγκίσκο στους Αγίους Τόπους σε ένα μήνα περίπου. Ποιες είναι οι προσδοκίες από μια τέτοια συνάντηση και τι απαντάτε σε όσους την επικρίνουν;
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει ομιλήσει διά την σπουδαιότητα της Συναντήσεως. Ο Παναγιώτατος, άξιος διάδοχος, διά την εποχήν ην διερχόμεθα, εποχή κρίσεως και εκκοσμικεύσεως και ανασφαλείας του ανθρώπου, πιστός μάρτυς και σοφός συνεχιστής των μεγάλων και διαχρονικών ρημάτων του άγίου Ιωάννου του Χρυσοσόμου, πατρός του διαλόγου, της αγάπης, της αδελφοσύνης και της φιλανθρωπίας, δεικνύει εις όλους μας, κατά θαυμαστόν, συνετόν και σώφρωνα τρόπον, την πορείαν την οποίαν πρέπει να διατρέξωμεν.
Η Συνάντησις, ιστορική δι’ ολόκληρον την ανθρωπότητα, δεικνύει με τους δύο Πρωταγωνιστάς το μεγαλείον της αγάπης, της ειρήνης, της ελπίδος, της ενότητος, ιδία υπενθυμίζει εις τους υπευθύνους και πολιτικούς αρχηγούς των Κρατών, ευαγγελίζεται εις αυτούς το χρέος, το καθήκον αυτών προς την ανθρωπότητα. Νομίζω ταπεινά ότι μία τοιαύτη Συνάντησις είναι ευπρόσδεκτη και ευλογημένη από τον Θεόν. Δεν είναι καιροί υπερφυάλλου εγωισμού, κακότητος και εχθρότητος, αντιθέσεων και διαιρέσεων, αγώνων και μαχών, πολέμων και καταστροφών. Η άνετη καλοπέρασις και η βδελυρά αγνωμοσύνη, η οποία λησμονεί την αλήθειαν και ζεί υπούλως και ισκαριώτατα, κυριαρχήσασαι ασυστόλως, όλως ιδιαιτέρως, κατά το τέλος του 20ου αιώνος, κατέστρεψαν την αξιοπρέπειαν και την φιλοτιμίαν, την «ανθρωπιάν» του, ωδήγησαν αυτόν εις την εκκοσμίκευσιν, η οποία τον διέφθειρε πνευματικά, τον υπεδούλωσε και τον εξουθένωσεν.
Η πίστις προς τον Θεόν και όχι η αμφιβολία και τα ερωτηματικά, η αγάπη προς το θέλημα του Θεού «ίνα εν ώσιν», μάλιστα, εκεί, εις τους Αγίους Τόπους, ένθα ο Κύριος προσηυχήθη και ηκούσθη η φωνή του, η προσευχή αυτών, και όλων, προς τον Κύριον της Αγάπης και της Ειρήνης, θα φέρη, ελπίζομεν, νέας και αγαθάς προσδοκίας διά το καλόν του κόσμου. Προσθέτω, επίσης, ότι μέχρι σήμερον δεν συνήντησα πρόσωπα τα οποία επικρίνουν την Συνάντησιν.
Η παραπληροφόρησις, οι διάφοροι διά ποικίλους λόγους, οι «ignoranti», δυνάμεις και οργανισμοί, οι οποίοι θέλουν τον Χριστιανισμόν διηρημένον και ανίσχυρον, αι επιδράσεις, και τα μυθικά συμπεράσματα και τόσα άλλα τι μας λέγουν εμπρός εις το μέγα θέλημα του Σωτήρος Χριστού; Είναι αλήθεια ότι πολλάκις, μία πράξις καλή, ειρηνική και σωτήρια διά τον πονεμένον άνθρωπον καταπολεμείται. Ο άνθρωπος είναι δυστυχισμένος, διότι απεμακρύνθη από τον Θεόν. Πιστεύει ακόμη εις την έπαρσίν του, εις την ατομικήν δύναμίν του, δεν αγαπά, δεν ενδιαφέρεται. Ο Θεός, όμως, δεν αγκαταλείπει αυτόν. Αγαπά αυτόν και θέλει να σωθή. Δίδει χρόνον εις αυτόν διά να μετανοήση, να αλλάξη ζωήν και συμπεριφοράν, να κλείση μέσα εις την καρδίαν του τον Θεόν, διά να αγαπήση τον άνθρωπον. Σκεπτόμενοι και προσευχόμενοι με το πνεύμα αυτό των Αγίων Πατέρων, θα αναμένομεν από τον Θεόν καλάς προσδοκίας Η αληθινή προσευχή όλων είναι δύναμις αήττητος, είναι θεική συγκατάβασις, η οποία θα δώση αγαθάς προσδοκίας δι’ ολόκληρον την ανθρωπότητα.
-Πρόσφατα ελήφθη στο Φανάρι μια πολύ σημαντική απόφαση για την Ορθοδοξία. Η Πανορθόδοξη Σύνοδος, η σύγκληση της οποίας πέρασε από χίλια μύρια κύματα, τελικά εκτός απροόπτου θα πραγματοποιηθεί σε δύο χρόνια. Τι σημαίνει αυτό για την Ορθοδοξία και πόσο επηρεάζει το ενωτικό κλίμα η αποχώρηση της αντιπροσωπείας του Πατριαρχείου Αντιοχείας;
Με ιδιαίτερον ένδιαφέρον παρηκολούθησεν όλος ο κόσμος την Συνάντησιν των Αρχηγών των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, με Πρόεδρον τον Οικουμενικόν Πατριάρχην Βαρθολομαίον. Υπήρξεν ιστορικόν γεγονός, και μάλιστα υπό συνθήκας όχι τόσον ευκόλους, λόγω υπάρξεως διαφορών και αντιθέσεων, των οποίων η παρουσία προηγήθη μέσα εις τους κόλπους των κατά Τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ιστορική μορφή ευθύνης και ελπιδοφόρος εις τας πρωτοβουλίας του, επέτυχε πρώτον ώστε η αδελφική πρόσκλησίς του να γίνη ευπρόσδεκτος από όλους τους Αρχηγούς των κατά Τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών και δεύτερον να γίνη μέσα εις δύο έτη η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος.
Τα προβλήματα, αι δυσκολίαι, αι ζωηραί συζητήσεις, τα παράπονα, αι παρατάξεις, παντού υπάρχουν, εξάλλου δεν είναι η πρώτη φορά. Όλα αυτά δεν μειώνουν το κύρος της Συναντήσεως, η οποία έχει μεγίστη σπουδαιότητα διά την ζωήν και την πορείαν της Ορθοδόξου Εκκλησίας, αλλά και εις τα μέρη, ένθα ζώμεν, εκίνησεν υπερβαλλόντως την προσοχήν και το ένδιαφέρον αυτών.
Πάντως, η Ορθόδοξος Εκκλησία απέδειξεν, έστω και αργά, ότι δεν είναι στατική (statica – ferma), αλλά Εκκλησία ζώσα και πνευματοφόρος, η οποία φωτίζει, ελευθερώνει και σώζει. Η κάθε δυσκολία, το κάθε πρόβλημα, το οποίον παρουσιάζεται εις τους κόλπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας, οπωσδήποτε μας προβληματίζει και επιζητεί λύσιν, όμως δεν πρέπει ο Ορθόδοξος να φθάση εις απελπισίαν και απόγνωσιν. Βέβαιον είναι ότι μοναδικόν φάρμακον εις τας περιπτώσεις αυτάς είναι η αληθινή Προσευχή, η οποία κοσμεί, αλλά και εφοδιάζει τον άνθρωπον με την αγάπην, την ειρήνην, την ελπίδα, με την ευλογίαν του Θεού.
Όσον αφορά εις το θέμα της αποχωρήσεως των αντιπροσώπων του Πατριαρχείου Αντιοχείας, ταπεινά λέγω ότι και η ιδιαιτέρα αυτή περίπτωσις δεν συμβαίνει διά πρώτην φοράν. Είναι γεγονός αναντίρρητον ότι, εξεταζόμενον ανθρωπίνως, παρουσιάζει μίαν κατάστασιν λυπηράν, αλλά ανθρώπινον είναι και τούτο. Χωρίς αμφιβολίαν, η θλιβερά αυτή περίπτωσις αποτελεί θέμα των δύο κατά Τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, και όχι της Μεγάλης Συνόδου. Τον Μακαριώτατον Αντιοχείας, τον οποίον είχομεν την χαράν και την τιμήν να γνωρίσωμεν εις την Ιταλίαν, άνθρωπον αγάπης, ειρήνης και ενότητος, αλλά και ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιεροσολύμων, Πατερική μορφή και σύμβολον θυσίας και ενότητος, αμφότεροι με την δύναμιν της Προσευχής και την Χάριν του Αγίου Πνεύματος, θα εύρουν κανονικήν λύσιν, ώστε, ηνωμένοι Πανορθοδόξως, να φθάσωμεν εις το τέλος της προετοιμασίας και την αρχήν – έναρξιν – των εργασιών της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.
-Τι πιστεύετε πως χρειάζεται η Πανορθόδοξη Σύνοδος για να καταστεί επιτυχημένη δεδομένου πως – όπως και ο ίδιος ο Οικουμενικός Πατριάρχης ομολόγησε στην εισήγηση του κατά τη Σύναξη στο Φάνάρι – οι Προκαθήμενοι πολλάκις εμφανίζονται αντιδικούντες δίνοντας μια αρνητική εικόνα προς τα έξω. Πολύ πρόσφατο το παράδειγμα με την αντιπαράθεση Φαναρίου-Μόσχας για τα περί πρωτείου, αλλά και τα εκκλησιαστικά δρώμενα στην Τσεχία…
Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος, κεκοσμημένη με τον σύνδεσμον της αγάπης και της ειρήνης, με Πανορθόδοξον Ενότητα, με την σταθεράν απόφασιν να θριαμβεύση η Ορθόδοξος Εκκλησία και όχι η Τοπική Εκκλησία, χωρίς προσωπικάς και παραταξιακάς πρωτοκαθεδρίας, με σεβασμόν και τιμήν η μία Εκκλησία προς την άλλην, αλλά και πισταί εις τας αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων και εις τα θεία μηνύματα των Αγίων Πατέρων, θα ευφρανθή και θα ψάλη χαρμόσυνα και πανηγυρικά, με θριάμβους και δοξολογίας: «Αύτη η ημέρα ην εποίησεν ο Κύριος, αγαλλιασώμεθα και ευφρανθώμεν εν αυτή». Η τήρησις πάντων των ανωτέρω θα δώση εις την Αγίαν και Μεγάλην Σύνοδον μέγα κύρος και εκκλησιαστικήν πνευματικήν δύναμιν, ώστε να χωρήση προς ειρηνικήν λύσιν των ερωτημάτων και των θεμάτων της, προς χαράν όλων των Ορθοδόξων.
Η πραγματοποίησις αυτής εις την εκκλησίαν της Αγίας Ειρήνης Κωνσταντινουπόλεως, εκκλησίαν σύμβολον διαχρονικόν διά τον Χριστιανισμόν, και ιδία διά την Ορθοδοξίαν, επισφραγίζει τους υπερόχους και σοφούς λόγους του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου: «Ήδη επέστη ο καιρός, οι καιροί ου μενετοί». Πράγματι, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, σύμβολον και σύνδεσμος αγάπης, ειρήνης και ενότητος με την ανεκτίμητον χρυσολόγον γραφίδα του, «το τέλειον της προπαρασκευής δεν έχει τέλος. Ας αρκεσθώμεν εις τα άχρι τούδε συμπεφωνημέμενα … και ας αφήσωμεν τον Παράκλητον να ομιλήση επαφιέμενοι εις την πνοήν Του», ωμίλησε γλυκύτατα και Ορθόδοξα εις τας καρδίας όλων μας.
Ποίος δύναται να θέση εις το περιθώριον τους Πατερικούς λόγους του Οικουμενικού Πατριάρχου, οι οποίοι, με την συνετήν, σώφρωνα Πατριαρχικήν Αυτού Αυθεντίαν, ενθαρρύνουν, ενισχύουν και δίδουν ζωήν: «Βασικαί προϋποθέσεις διά να πείσωμεν τον κόσμον αποτελεί πρώτιστα πάντων η ιδική μας εσωτερική ενότης. Είναι θλιβερόν και επικίνδυνον διά το κύρος της Ορθοδόξου Εκκλησίας το να εμφανιζόμεθα πολλάκις έναντι των εκτός αυτής διηρημένοι και αντιδικούντες». Καί συνεχίζει εισέτι: «δίδομεν ενίοτε την εντύπωσιν προς τους έξω οτι διαφωνούμεν ακόμη και περί του ποίος είναι “πρώτος” εν ημίν».
Διά την επιτυχίαν, λοιπόν, της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας έχομεν ανάγκην από ιερωτάτας Μορφάς, όπως ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος κοσμείται διά λόγων και πράξεων με χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης «πρώτος», αλλά και «Διάκονος» πάντων, προσεύχεται, αγωνιά, νυχθημερόν, και πιστεύει ακράδαντα εις την βοήθειαν και συναντίληψιν του Θεού. Η Ορθόδοξος Μητρόπολις Ιταλίας και Μελίτης προσεύχεται αδιάλειπτα, ταπεινά, με πίστιν και υπομονήν, διά την καλήν και ευλογημένην έκβασιν της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
–Ποια είναι η σχέση σας -ως Μητρόπολη- με την ελληνική πολιτεία; Είναι παρούσα στην προσπάθειά σας;
Η Ορθόδοξος Μητρόπολις Ιταλίας και Μελίτης εδημιούργησε γέφυρες ειρήνης και αλληλοσεβασμού, κατανοήσεως και συνεργασίας με διπλόν σκοπόν: αφ’ ενός μεν την διακονίαν των Ελλήνων, και γενικά των Ορθοδόξων αδελφών μας, και αφ’ ετέρου διά την στερέωσιν και προβολήν της αμωμήτου Πίστεώς μας και της πολιτιστικής Κληρονομίας μας. Ούτω συμμετέχει εις συναντήσεις και εκδηλώσεις και συνεργάζεται με τας ενταύθα Ελληνικάς Αρχάς, με την Ελληνικήν Πρεσβείαν και τα Ελληνικά Προξενεία, με το Ελληνικόν Ινστιτούτον Βενετίας, με την Ομοσπονδίαν των Ελληνικών Κοινοτήτων και Αδλεφοτήτων, με κάθε Κοινότητα, αγωνίζεται διά την ενότητα όλων των Ελλήνων και την διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων και του Ελληνικού πολιτισμού εις τον σημερινόν λαόν της πολιτισμένης αυτής χώρας, ένθα παροικούμεν. Οθεν, αι σχέσεις της Μητροπόλεως με την Ελληνικήν πολιτείαν είναι στενόταται και συνεργάσιμοι.
-Σεβασμιώτατε πιστεύετε πως η Ορθοδοξία απειλείται από την εκκοσμίκευση;
Η εκκοσμίκευσις είναι ασθένεια θανατηφόρος, η οποία εξαπατά με τρόπους απρόσμενους, αλλ’ όμως, καταπολεμείται με την προσευχήν και την άσκησιν, με την Ορθόδοξον πνευματικήν ζωήν, η οποία ελευθερώνει και σώζει.
Κατά την ταπεινήν γνώμην μου, η εκκοσμίκευσις πολεμεί την Ορθοδοξίαν και μάχεται διά να την κατακτήση. Έχει κατακτήσει, όμως, άτομα, πρόσωπα, τα οποία είναι άοπλα, διότι δεν ζούν την Ορθόδοξον πνευματικήν ζωήν. Άοπλοι, χωρίς την δύναμιν της προσευχής, γίνονται θύματα και λεία της εκκοσμικεύσεως, η οποία όλα τα θέλει ιδικά της, με τέλος την καταστροφήν. Ευχόμεθα ότι η ασθένεια αυτή δεν θα κυριεύση την Ορθοδοξίαν μας, διά να μην φέρη και τον πνευματικόν θάνατον, την απώλειαν της ψυχής μας. Ο Θεός είναι μεγάλος! Πρέπει η Οικογένεια, το Σχολείον και η Εκκλησία να οπλισθούν, με τον ακατανίκητον θώρακα της πίστεως και της αγάπης, και με την νικηφόρον περικεφαλαίαν της προσευχής, διά να εξαφανίσουν από προσώπου της γης την βδελυράν εκκοσμίκευσιν, η οποία σκορπίζει τον θάνατον και την καταστροφήν.
-Ήδη εν μεσω Μεγάλης Εβδομάδος ζούμε στις εκκλησιές και πάλι τα σεπτά Πάθη του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού και θα πανηγυρίσουμε την ένδοξή Του Ανάσταση. Ποια είναι τα εφόδια που πρέπει να έχει ο Χριστιανός για να αντιληφθεί πλήρως τα νοήματα όλη αυτήν την περίοδο;
Η πνευματική προετοιμασία έχει αρχίσει διά να προσκυνήσωμεν αξίως τα Άγια Πάθη του Σωτήρος μας Χριστού, και εορτάσωμεν πανηγυρικά και Ορθόδοξα την «Εορτήν των Εορτών» και την «Πανήγυριν των Πανηγύρεων». Βεβαίως, η πνευματική προετοιμασία πρέπει να είναι η αυτή καθ’ όλας τας ημέρας του έτους, όλως ιδιαιτέρως κατά τας ιερωτάτας ημέρας των Παθών και τας χαρμοσύνους Πασχαλίους ημέρας.
Ο Ορθόδοξος πρέπει να κοσμήται με την προσευχήν και να ζη το μεγαλείον της αγάπης, της ειρήνης, της ελπίδος και της ενότητος. Η φιλανθρωπία πρέπει να είναι συνοδοιπόρος εις την πορείαν του και ο εκκλησιασμός συχνότατος, λαμβάνων την θείαν Κοινωνίαν, διά να είναι πάντοτε έτοιμος και νικητής των παθών του. Η νηστεία, η ταπείνωσις, η υπομονή, η διάκρισις, η εξομολόγησις, η μετάνοια, πρέπει να είναι βίωμα του πιστού ανθρώπου και καθημερινόν κόσμημά του, ώστε να προοδεύη πνευματικά και να νικά εις τας μάχας κατά των πειρασμών και των άντιξοοτήτων της ζωής.
Όλαι αι Κυριακαί, από Τελώνου και Φαρισαίου και εξής, με τους θεολογικούς Κανόνας και τα ιδιαίτερα Τροπάρια, με το «Κύριε των Δυνάμεων», με τας πέντε Κυριακάς των Νηστειών και τους Κατανυκτικούς Εσπερινούς, με τας Προηγιασμένας Λειτουργίας, με την λαμπροτάτην Κυριακήν των Βαΐων, με την Μεγάλην Εβδομάδα, η οποία συγκινεί και τον πλέον σκληρόν, όλη αυτή η θεοφόρος πορεία βοηθεί τον Ορθόδοξον να την διατρέξη θεοπρεπώς και ευσχημόνως και ούτω προσκυνήση ανυπόκριτα, με ταπείνωσιν και ευλάβειαν, τα Πάθη του Κυρίου και την ένδοξον Ανάστασίν Του.
Τα ανθρώπινα ήθη και έθιμα της Μητρός Εκκλησίας μας προετοιμάζουν τον πιστόν να καταλάβη τας αγίας αυτάς ημέρας της Μεγάλης Εβδομάδος: τα «Κάλαντα του Λαζάρου», η καθαρά νηστεία της Μεγάλης Παρασκευής, το βάψιμον των αυγών και η αγορά και το ψήσιμον του αρνιού, όλα αυτά τα απλά, αλλά δυνατά και εξαίσια σημεία εις όσους πιστεύουν και βλέπουν προς τον ουρανόν, προετοιμάζουν τον πιστόν και υπενθυμίζουν εις αυτόν τον ερχομόν των μεγάλων και φρικτών ημερών της παραδόσεως του Ιησού Χριστού εις σταύρωσιν, του θανάτου και της ταφής του, και τέλος από την Μαρίαν Μαγδαληνήν όλοι μανθάνουν το μέγα και χαρμόσυνον θαύμα της Αναστάσεως του Χριστού, του οποίου η σταύρωσις και η ανάστασις εχάρησαν εις αυτόν την σωτηρίαν και την αιώνιον ζωήν. Χριστός Ανέστη!
Ποιες είναι οι εμπειρίες σας και οι εντυπώσεις σας από το Άγιον Όρος;
Το Αγιον Όρος επεσκέφθην τέσσαρες φορές, η πρώτη με τον νυν Οικουμενικόν Πατριάρχην κ.κ.Βαρθολομαίον, τότε Γέροντα Μητροπολίτην Χαλκηδόνος, ότε είχον την μεγάλην και αληθινήν πνευματικήν αγαλλίασιν και χαράν να χαιρετίσω τον Άγιον Γέροντα Παισιον εις το κελλίον του. Την δευτέραν φοράν, ήμην ακόμη Βοηθός Επίσκοπος, και με τον βαθμόν αυτόν προηξήρχον εις τας εορτάς της Μονής Διονυσίου, εις τας οποίας θα έπρεπε να ήτο ο τότε Χαλκηδόνος Βαρθολομαίος, ο οποίος συνώδευσεν εις Αμερικήν τον αοίδιμον Πατριάρχην Δημήτριον, ένθα εγνώρισα και εκοινώνησα τον σεβάσμιον Γέροντα Θεόκλητον Διονυσιάτην. Την τρίτην φοράν, προσεκλήθην από τον Καθηγούμενον της Μονής Σταυρονικήτα, Γέροντα Τύχωνα.
Προηξήρχον εις τας εορτάς της Μονής επί τη μνήμη του Αγίου Νικολάου, Αρχιεπισκόπου Μύρων. Ενταύθα εγνώρισα διά πρώτην φοράν τον λαμπρότατον τότε αδελφόν της Μονής Ιβήρων Ναθαναήλ μοναχόν, σήμερον Καθηγούμενον, ο οποίος άφησεν εις εμέ αρίστας εντυπώσεις, ευγενέστατος, απλούστατος και καλλιφωνώτατος.
Είχον πολλά χρόνια να μεταβώ εις το άγιον Περιβόλλι της Παναγίας. Ο πόθος μου διά την επιστροφήν ήτο βαθύτατος, η καρδία μου και η σκέψις μου πετούσαν αμέτρητες φορές εις τα ιερώτατα αυτά χώματα της Ορθοδοξίας. Συνέβη τι, το οποίον δι’ εμέ έχει μεγίστην πνευματικήν αξίαν, δύναμιν και χαράν, διότι φεύγει από τα ανθρώπινα δυνατά: Ο Οικουμενικός Πατριάρχης με επληροφόρησεν ότι θα είμαι μέλος της Συνοδείας Του εις την Σερβίαν, διά τας εορτάς του «Decreto Mediolanum».
Ολίγας ημέρας προ της αναχωρήσεώς Του εις την Σερβίαν, με επληροφόρησε διά του Αρχιγραμματέως της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, πανοσιολογ. Αρχιμ. Βαρθολομαίου, ότι θα είμαι εις την Συνοδείαν Του εις το Άγιον Όρος, Νεάπολιν, Θεσσαλονίκην και Καλαμαριά. Η χαρά μου ήτο απερίγραπτη και διότι ήμην μέλος της Πατριαρχικής Συνοδείας, αλλά και διότι επληρώθη ο πόθος μου να προσκυνήσω και πάλιν εις το Άγιον Όρος. Δοξάζω τον Μεγαλοδύναμον Θεόν.
Θα ήθελον να ήμουν προσκυνητής εις το Άγιον Όρος κάθε χρόνον. Όμως, τα ποιμαντικά μου καθήκοντα, το ιεραποστολικόν και πολιτιστικόν μου έργον, μέσα εις την καρδίαν του ρωμαιοκαθολικισμού, αλλά και η σύντομος, μερικών ημερών, επίσκεψίς μου εις την ιδιαιτέραν Πατρίδα μου, την Κρεμαστήν Ρόδου, δεν μου δίδουν την άνεσιν και τας ευκαιρίας, από την άλλην πλευράν η σκέψις μου δεν φεύγει από το ποίμνιον και η ευθύνη επισπεύδει την επιστροφήν μου, λόγω της εκκλησιαστικής, πολιτειακής κι πολιτιστικής σπουδαιότητος και σημασίας της Μητροπόλεως.
Αι εμπειρίαι μου και αι εντυπώσεις μου από πάσης πλευράς είναι άρισται. Το Άγιον Όρος είναι αληθινή Κιβωτός Παραδόσεως και Πνευματικότητος, Θεολογίας και Αγιότητος.
Η προσφορά του, όχι μόνον εις τους παλαιούς χρόνους, αλλά και σήμερον η γνησία και ανεκτίμητος φωνή και παρουσία του εις τας διαφόρους φάσεις της ζωής του ανθρώπου είναι μία ανυπέρβλητος πνευματική, ηθική και πολιτιστική δύναμις, η οποία διαφυλάττει, προστατεύει και φωτίζει, μέσω των Οσίων και Αγίων Πατέρων, τον άνθρωπον και την κοινωνίαν. Το Άγιον Όρος έχει άνόθευτον και ανέσπερον το φως της Ορθοδοξίας, το οποίον κηρύττει εις πάντα τα Έθνη.
Εις το Άγιον Όρος ευρισκόμενος, ησθάνθην συγκίνησιν βαθυτάτην, αλλά και αγαλλίασιν ειρήνης και ελπίδος.
Συνήντησα την ευγένεια, την απλότητα, την διάθεσιν και διαθεσιμότητα, την μάθησιν, την πνευματικότητα, το μεγαλείον της προσφοράς, αλλά και της θυσίας. Εγνώρισα αγίους Πατέρας με πλείστα όσα χαρίσματα, όπως τον Νικόδημον Λαυριώτην, τον Νικόδημον Αγιοπαυλίτην, τον Αντίπαν, τον Βαρθολομαίον, τον Δαυίδ, και νέους μοναχούς, όπως τον Αβέρκιον, και γενικά όλοι οι Πατέρες απετέλεσαν μέσα εις την καρδίαν μου μίαν περίλαμπρον εικόνα, των οποίων η συμπεριφορά και η επικοινωνία υπήρξεν άκρως συγκινητική και πλήρης χαράς.
Το Άγιον Όρος είναι ένας άγιος τόπος με τα ιδιαίτατα χαρακτηριστικά του, με τις ιδιαίτατες εμπειρίες και εντυπώσεις, αι οποίαι ελευθερώνουν τον άνθρωπον, τον αγγίζουν στοργικά και τον βοηθούν εις την σταθερότητα της πίστεως και την αδιάλειπτον προσευχήν, η οποία μεταδίδει αγάπην, ειρήνην, ελπίδα και ενότητα.
