Ὑπό Σεβ. Μητροπολίτου Φιλαδελφείας κ. Μελίτωνος
«Εάν ούτοι σιωπήσωσιν, οι λίθοι κεκράξονται» (Λουκ. 19,40).
Η πρόσφατη τύποις έκδοσι του τετάρτου τόμου των «Ρινημάτων» του Σεβ. Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος κ. Αθανασίου, σεβαστού διδασκάλου μου εν τη Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης και συνυπευθύνου σε πολλές και κοπιώδεις αποστολές κατά τα σαράντα χρόνια της εκκλησιαστικής διακονίας μου, μας παρακινεί, όσους είχαμε την ευκαιρία να εμβαθύνουμε στα διάφορα ποικίλου και διαφορετικού πάντοτε περιεχομένου άρθρα, να αφουγκραστούμε την κραυγή των «λίθων» και των κατά καιρούς «γεγονότων».
Κραυγή που παραπέμπει εκάστοτε ευθέως στην επικαιρότητα. Καί επιβάλλει τουλάχιστο ένα σύντομο σχόλιο. Οι μνήμες πάντοτε πονούν. Καί γίνονται οδυνηρές, όταν επαναλαμβανόμενα λάθη και παραλείψεις από μέρους τρίτων, μακράν της ευθύνης και του χρέους ευρισκομένων, αλλά και ημετέρων, προσθέτουν και άλλους κραυγάζοντας λίθους.
Τα άρθρα που δημοσιεύονται και στα «Ρινήματα Δ΄» έχουν σαν κύριο σκοπό, παρά την ποικιλότητα και την εναλλαγή των θεμάτων, την προάσπισι του δικαίου, του ωραίου, του αληθινού, χωρίς προσποιήσεις και καμουφλαρίσματα.
Πολλές φορές, στο «θέατρο σκιών» ο Καραγκιόζης χρειάζεται να δέρνη τον Χατζηβάτη, προκειμένου να ανακουφίζεται από τις ξυλιές που δέχεται εκείνος από τον Βελιγκέκα, τον φύλακα του παλαιού βεζύρη…..
Με τα άρθρα του ο Χαλκηδόνος Αθανάσιος αποκαλύπτει ότι επί χρόνια στην ζωή, στην ανθρωπότητα, στις κοινωνίες, παίζεται ένα «θέατρο» σε χώρους «σκιερούς». Εξωτερικά το χαρακτηρίζει η κουτοπόνηρη φαιδρότητα του Καραγκιόζη. Στο βάθος όμως διαδραματίζεται η τραγωδία. Αυτό είναι το πραγματικά τραγικό: η καραγκιοζοειδής φαιδροποίησις των κατά τα λοιπά τραγικών συμβεβηκότων…..
Ασφαλές κριτήριο της εσωτερικής κρίσης κάθε ανθρώπου, κάθε κοινωνίας, αλλά και των διανθρωπίνων σχέσεων, είναι η αδυναμία ή η συνειδητή άρνηση της διάκρισης ανάμεσα στο σοβαρό και στο γελοίο.
Μήπως δεν κινείται στις παρυφές του γελοίου το γεγονός, ότι ηγέτες ανωτάτου επιπέδου ευθύνης για το μέλλον της ανθρωπότητος, που προσπαθούν το ελάχιστο και το αυτονόητο, αγνοούνται επιδεικτικά και στην πραγματικότητα χλευάζονται. Περιττό κάθε σχόλιο για άλλους κατατρεγμούς και ευτελισμούς, που περιφράφονται ανάγλυφα στα άρθρα «Εμπειρίες από την Πόλη των αυτοκρατόρων» η στο «Χαίρετε λαοί εν παραμορφώσει….δράξασθε παιδείας μήπω οργισθεί ο Κύριος», στο «Σώσον σεαυτόν και κατάβα από του Σταυρού», ή, τέλος, στο «Γίνεσθε ούν οικτίρμονες», κλπ.
Πολλές φορές, αν όχι πάντοτε, φαίνεται να μη γίνεται κατανοητό από τους πολλούς, πως η άνευ ορίων αλαζονεία ουδένα ωφελεί τελικά. Όπως και η άνευ όρων και ορίων αυταρέσκεια και αυτοπεποίθησις. Όσο αυξάνει η γνώσις, αυξάνει και η άγνοια. Όσο λύνονται τα προβλήματα, παρουσιάζονται άλλα μεγαλύτερα. Όσο προχωρούμε, τα πράγματα ξεκαθαρίζουν και εμπλέκονται. Πλησιάζει η κοσμολογία την θεολογία.
Οι «λίθοι» των άρθρων που περιλαμβάνονται στα «Ρινήματα» κραυγάζουν. Καί η κραυγή τους γίνεται μαχαίρι στην καρδιά όσων έχουν μνήμη και εγρήγορση, απορία και περισυλλογή, για όσους βιώνουν και για όσους πληροφορούνται εκ των υστέρων. Θα κραυγάσουν ακόμη πιο δυνατά και πολλοί άλλοι «λίθοι, αν οι κατά Καβάφην, τον ποιητήν, «στοχαστικοί συμβιβασμοί» επιβάλλουν σιγή σε όσους είναι ταγμένοι να ομιλούν, μάλιστα με την επιβαλλομένη από τις περιστάσεις και τις συμπεριφορές αποφασιστικότητα.
Αυτό βεβαία προϋποθέτει κατανόηση της ανάγκης, ότι το δίκαιον και η αλήθεια, θα αποτελέσουν πρώτη και αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα και πρώτο προαπαιτούμενο διά το «είναι», το «υπάρχειν», το «ζην» και το «ευ ζην». Στην Θεία Λειτουργία, ευχαριστούμε «υπέρ πασών των ευεργεσιών ων ίσμεν και ων ουκ ίσμεν», διά τα πάντα δηλαδή, τα πικρά, τα οδυνηρά, τον σταυρό, την ανάστασι, την αλήθεια…., η οποία πάντοτε νικά.
Ευχαριστούμε, σεβαστέ διδάσκαλε, ημείς οι μαθηταί σου ιδιαίτερα διά το συνεχιζόμενο διά της γραφίδος αλληγορικό, αλλά πάντοτε διδακτικό σου μάθημα, όπως το έτος 1970-1971, στο μάθημα «Ιστορία της Τέχνης» από την έδρα της πρώτης θεολογίας της Θεολογικής μας Σχολής της Χάλκης, «που καρτερεί», όταν μας δίδασκες, ότι «οι συνέπειες μιάς εφαρμοζομένης στρατηγικής και της συνακόλουθης τακτικής δεν θα είναι οδυνηρές μόνον για τους «κακοτεχνούντας», αλλά κυρίως διά τους θέλοντας να αγνοούν τις γραμμές και τα σύνορα και τα όρια….», α Κύριος έθετο εν τη ιδία εξουσία, η ελπίς πάντων των περάτων της γης.
